Συμβολή των Συστημάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών (GIS) και της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στην διαχείριση φυσικών περιοχών

• Main Author: Καλησπέρη, Αγγελική
• Other Authors: Λιβανίου-Τηνιακού, Αργυρώ
• Language: gr
• Published: 2014
• Subjects: Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών; Περιβαλλοντική εκπαίδευση; 333.707 1; Geographic Information Systems (GIS); Environmental education
• Online Access: http://hdl.handle.net/10889/7799

Τα GIS αποτελούν σημαντικά εργαλεία στη διαχείριση των φυσικών περιοχών καθώς έχουν την δυνατότητα καταγραφής, ανάλυσης, παρουσίασης χωρικών και άλλων δεδομένων. Επίσης, η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση αποτελεί μια σημαντική πρόταση για την επίτευξη σωστής διαχείρισης των φυσικών περιοχών και μπορεί να συμβάλει στην προστασία του περιβάλλοντος. Καθώς η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με παράγοντες που αφορούν το περιβάλλον, τα GIS μπορούν να αποτελέσουν ένα εργαλείο για την επίτευξη των στόχων της. Η συλλογή δεδομένων από φορείς που εφαρμόζουν προγράμματα μη τυπικής Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Φορείς Διαχείρισης και Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης), ως προς τα προγράμματα και το εκπαιδευτικό υλικό που χρησιμοποιούν, οδήγησε στη δημιουργία θεματικών χαρτών με την βοήθεια των GIS. Οι θεματικοί χάρτες μπορούν να επεκταθούν και με άλλα θεματικά πεδία, ανά διαστήματα δε να ενημερώνονται και να επικαιροποιούνται. Επιπλέον, μπορούν να προστεθούν και στοιχεία που αφορούν τις ΜΚΟ. Ως περιοχή εστιασμένης έρευνας επιλέχθηκε ο ποταμός Χάραδρος ( μέσος και κάτω ρους) που βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή των Πατρών. Ο Χάραδρος διατηρεί ακόμα μέρος της φυσικότητάς του με χαρακτηριστική παρόχθια βλάστηση κατά τόπους, παρά τις έντονες πιέσεις και τροποποιήσεις που δέχεται. Σημαντική είναι επίσης η παρουσία του πλατανοδάσους κοντά στις εκβολές, με το μοναδικό εξελισσόμενο Δέλτα στη βόρεια Πελοπόννησο. Την μελέτη της περιοχής και τον προσδιορισμό των κύριων μονάδων βλάστησης και των ανθρωπογενών επιδράσεων στην περιοχή ακολούθησε η δημιουργία θεματικών χαρτών με την βοήθεια των GIS, για την εξαγωγή συμπερασμάτων ως προς την οικολογική κατάσταση του ποταμού. Τέλος δημιουργήθηκε ένα πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για τον ποταμό Χάραδρο όπου τα GIS χρησιμοποιούνται ως εργαλείο, με βασικό στόχο την ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας και την απόκτηση ενεργού στάσης και τάσης για συμμετοχή σε δράσεις που αφορούν την προστασία του. Το πρόγραμμα συνοδεύεται από ένα πλήρες πρωτότυπο εκπαιδευτικό υλικό (φύλλα εργασίας, χάρτες, ενημερωτικό υλικό για τα ποτάμια οικοσυστήματα και τον Χάραδρο, κλείδες) που αποτελεί προϊόν της μελέτης στην περιοχή. Τόσο η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση όσο και τα GIS, μεμονωμένα ή σε συνδυασμό, μπορούν να αποτελέσουν χρήσιμα εργαλεία για την διαχείριση των φυσικών περιοχών. === GIS are important tools in the management of natural areas as they have the ability to record, analyse and present spatial and other type of data. Environmental Education is an important proposal in order to achieve the right management of natural areas and can be helpful in the protection of the environment. As Environmental Education is strongly connected to factors that concern the environment, GIS may be used as a tool to achieve its objectives. We collected data from organizations applying programmes of non-formal environmental education (Management Agencies for protected areas and Centres for Environmental Education), about the programmes and educational materials that they use and we have created thematic maps by using GIS. These maps may be extended to other thematic fields, informed and updated at certain intervals. Moreover, data related to NGOs may can be added later on. The chosen case study area is the river Charadros (middle and lower river course), located in the broader area of the city of Patras. Despite the intense pressure and modifications that it sustains, Charadros still maintains part of its naturalness with typical riparian vegetation in some places. The presence of the plane forest near the river’s estuaries with its unique evolving Delta in northern Peloponnese is also an important reason to choose this as our study area. Our study included identification of the main vegetation units and the man induced impacts on them, was followed by the creation of thematic maps with the use of GIS, in order to assess the ecological status of the river. Finally, we have created an Environmental Education program for the river Charadros, where GIS are used as a tool. The principal aim of the program is to raise the awareness of the local community and help it to adopt an active participate in actions concerning the protection of the area. This programme also includes a complete and original educational material (worksheets, maps, information material for river ecosystems and Charadros speciffically, and photos serving as keys to identify plant species). Environmental Education and GIS, individually or in combination, can be useful as tools for the management of natural areas.