Το ζήτημα της μετανάστευσης στην Ελλάδα. Η παρουσία της στην πεζογραφία του Μένη Κουμανταρέα

• Main Author: Κουτσιούκη, Χρυσάνθη
• Other Authors: Γκότση, Γεωργία
• Language: gr
• Published: 2012
• Subjects: Μετανάστευση; Μένης Κουμενταρέας; Ετερότητα; 889.334; Migration; Menis Koumantareas; Significant Other
• Online Access: http://hdl.handle.net/10889/5207

Στην παρούσα μελέτη επιχειρώ να εξετάσω τη μετανάστευση στην Ελλάδα σε σχέση με τα θέματα της ταυτότητας και της ετερότητας. Με βάση την αντίληψη ότι η ταυτότητα δεν είναι μια στατική και αναλλοίωτη κατασκευή ούτε ένα σταθερό σύστημα ιδιοτήτων, αλλά ένα πολύπλοκο και διαρκώς μεταβαλλόμενο, ανταποκρινόμενο στα διάφορα ερεθίσματα σύστημα μεταβλητών, εξετάζω την πρόσληψη του μετανάστη στη χώρα υποδοχής ως μια από τις πολλαπλές μορφές που μπορεί να πάρει η πρόσληψη της ετερότητας. Ξεκινώ λοιπόν από την αρχή ότι ο ξένος είναι «έτερος» και ως τέτοιος θα μελετηθεί εδώ. Λαμβάνω, ωστόσο, υπόψη και άλλες προσεγγίσεις του φαινομένου της μετανάστευσης και του ίδιου του μετανάστη με τις οποίες έχουν ήδη ασχοληθεί η κοινωνιολογία, η ανθρωπολογία, οι πολιτικές και οι οικονομικές επιστήμες. Στο πρώτο μέρος της εργασίας αυτής επιχειρείται η παρουσίαση των κυριότερων θεωρητικών προσεγγίσεων του θέματος, ώστε να δημιουργηθεί ένα όσο το δυνατόν πληρέστερο πλαίσιο μελέτης του φαινομένου. Η παρουσίαση αυτή σε καμία περίπτωση δεν είναι εξαντλητική, αφού δεν είναι αυτός ο στόχος της εργασίας• αποτελεί, όμως, μια εισαγωγική μελέτη του θέματος εξετάζοντας ορισμένες πλευρές του που αξιοποιούνται από την τέχνη. Την έκθεση των κεντρικότερων θεωρητικών προσεγγίσεων ακολουθεί στο δεύτερο μέρος η παρουσίαση των στοιχείων που συνθέτουν την ειδική εικόνα του μετανάστη στην Ελλάδα: των συνθηκών ζωής και εργασίας του, της κατάστασης ύπαρξής του, της αντιμετώπισής του από το κράτος και τους θεσμούς, της πολιτικής και κοινωνικής υπόστασής του, των μηχανισμών που διαμορφώνουν ή και κατασκευάζουν την εικόνα του. Τέλος, παρουσιάζω την εικόνα που έχει ο ίδιος για τον εαυτό του στην κοινωνία υποδοχής, του αυτοπροσδιορισμού του μέσω της επίγνωσης της ξενότητάς του. Στο τρίτο μέρος της εργασίας ασχολούμαι με την εγγραφή του μετανάστη στην νεοελληνική λογοτεχνία μεσα από το παράδειγμα της διαχείρισης της εικόνας του από τον Μένη Κουμανταρέα. Τέλος, αναγκαίο είναι ένα σχόλιο για τη μεθοδολογία που επέλεξα: κατά τη διάρκεια της μελέτης μου συνάντησα διάφορους όρους, έννοιες και φαινόμενα τα οποία ο κάθε μελετητής, ανάλογα με την αφετηρία και τους στόχους του, συνδέει με τη μετανάστευση. Άλλωστε, οι εννοιολογήσεις του όρου «μετανάστευση» και οι περιγραφές του φαινομένου και των αιτιών του ποικίλλουν ανάλογα με τη θεωρητική προσέγγιση κάθε μελετητή. === -