زمین‏‌شیمی و سنگ‏‌شناسی سنگ‌های آتشفشانی جنوب نطنز (بخش میانی کمان ماگمایی ارومیه- دختر)

• Main Authors: جمشید احمدیان, مرضیه غدیرپور
• Format: Article
• Language: fas
• Published: University of Isfahan 2020-08-01
• Series: Petrology
• Subjects: سنگ‌های آتشفشانی; کالک‏‌آلکالن; کمان ماگمایی; زمین‏‌شیمی; نطنز
• Online Access: https://ijp.ui.ac.ir/article_24909_6085d5caecb94260e0bbba720697cbad.pdf
• ISSN: 2228-5210; 2322-2182

پهنة آتشفشانی جنوب نطنز (کمان ماگمایی ارومیه- دختر) در شمال اصفهان دربردارندة سنگ‌های آتشفشانی ائوسن شامل سنگ‌های آذرین اسیدی تا حد واسط و کمابیش بازیک است. از دیدگاه سنگ‏‏‌شناسی، این پهنه دربرگیرندة واحد‌های آذرینی مانند ریولیت، داسیت، آندزیت، تراکی‏‌آندزیت‌بازالتی و آندزیت‌بازالتی است. از دیدگاه کانی‏‌شناسی، بجز سنگ‌های اسیدی، بیشتر گروه‌های سنگی دیگر از پلاژیوکلاز و کلینوپیروکسن ساخته شده‏‏‌اند. برپایة بررسی با ریزکاوالکترونی، کلینوپیروکسن‏‏‌ها ترکیبی در محدودة اوژیت و پلاژیوکلازها ترکیبی در طیفی از آندزین تا بیتونیت نشان می‌دهند. منطقه‏‏‌بندی و بافت غربالی در فنوکریست‏‏‌های پلاژیوکلاز، گردشدگی و خوردگی خلیجی در کانی‌ها از ویژگی‌های سنگ‌های آتشفشانی و نشان‌دهندة شرایط نبود تعادل هنگام تبلور ماگما هستند. از دیدگاه ویژگی‌های زمین‏‌شیمیایی، این سنگ‌ها کالک‏‌آلکالن پتاسیم متوسط تا بالا، با غنی‏‌شدگی LILE و آنومالی منفی Nb و Ti هستند. در نمودار‌های عنکبوتی بهنجارشده به ترکیب گوشتة اولیه غنی‏‌شدگی آشکاری از سرب دیده می‏‏‌شود که می‏‏‌توان آن را به آلایش ‌پوسته‌ای نسبت داد. آنومالی منفی عنصرهایی مانند Nb و Ti، در نمودار‌های عنکبوتی ویژگی ماگماتیسم مربوط به پهنة فرورانش، شرکت پوسته در فرایند‌های ماگمایی و یا نشانة فقر این عنصرها در خاستگاه، پایداری فاز‌های دارای این عنصرها در هنگام ذوب‌بخشی و یا جدایش آنها در هنگام رویداد فرایند جدایش بلورین است. نمودار عنصرهای خاکی کمیاب بهنجارشده دربرابر ترکیب کندریت نشان‌دهندة غنی‌شدگی LREE نسبت به HREE است. سنگ‌های آتشفشانی این منطقه در پهنة کمان ماگمایی پدید آمده‏‏‌اند.