نقش شهودات در حکم اخلاقی از نظر جاناتان هایت
چکیده در روانشناسی اخلاق، تحقیق دربارۀ حکم اخلاقی برای دهه‌ها تحت تاثیر عقل‌گرایی بوده است. از نظر عقل‌گرایان، حکم اخلاقی از طریق عقل/استدلال به دست می‌آید؛ هیجانات و شهودها هیچ نقشی در حکم اخلاقی ایفا نمی‌کنند. از نظر جاناتان هایت، حکم اخلاقی عمدتا از طریق شهود بوجود می‌آید؛ و نقش عقل، نوعا پسینی‌س...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
University of Zanjan
2021-01-01
|
| Series: | Ta̓ammulāt-i Falsafī |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://phm.znu.ac.ir/article_242282_861dc7cc2025feeae700fcf184175bef.pdf |
| id |
doaj-fcada374eb964686a5c2d96f3f6ea8bb |
|---|---|
| record_format |
Article |
| spelling |
doaj-fcada374eb964686a5c2d96f3f6ea8bb2021-06-13T06:48:46ZfasUniversity of ZanjanTa̓ammulāt-i Falsafī2228-52532588-36152021-01-011025619410.30470/phm.2021.242282242282نقش شهودات در حکم اخلاقی از نظر جاناتان هایتحسین خوارزمی0حسن میانداری1دانشگاه قمعضو هیئت علمی موسسه حکمت و فلسفهچکیده در روانشناسی اخلاق، تحقیق دربارۀ حکم اخلاقی برای دهه‌ها تحت تاثیر عقل‌گرایی بوده است. از نظر عقل‌گرایان، حکم اخلاقی از طریق عقل/استدلال به دست می‌آید؛ هیجانات و شهودها هیچ نقشی در حکم اخلاقی ایفا نمی‌کنند. از نظر جاناتان هایت، حکم اخلاقی عمدتا از طریق شهود بوجود می‌آید؛ و نقش عقل، نوعا پسینی‌ست؛ بدین معنا که پس از آنکه حکم اخلاقی توسط شهودات بدست آمد، عقل در پیِ موجه کردنِ حکمِ پیشینِ شهودی برمی‌آید. در مُدل شهودگرایِ اجتماعیِ هایت، حکم اخلاقی برآمده از سیستمِ سریع و خودکار (شهودی) ماست. شهودات به نحو تکاملی، فطری هستند و از طریق فرهنگ و جامعه قابل ویرایش و تصحیح اند. هایت با توجه به آزمایش‌های تجربی مُدل شهودگرای اجتماعی خود را تایید می‌کند. علی‌رغم نقدهایِ وارد شده بر دیدگاه هایت، به نظر می‌رسد که اگر همۀ جوانب دیدگاه هایت در کنار هم مدنظر قرارگیرند، بسیاری از اشکالات قابل رفع‌اند و در مجموع دیدگاه موجّهی به نظر می‌رسد.http://phm.znu.ac.ir/article_242282_861dc7cc2025feeae700fcf184175bef.pdfواژگان کلیدی: مُدل شهودگرای اجتماعیحکم اخلاقیشهوداتهیجانات و عقل |
| collection |
DOAJ |
| language |
fas |
| format |
Article |
| sources |
DOAJ |
| author |
حسین خوارزمی حسن میانداری |
| spellingShingle |
حسین خوارزمی حسن میانداری نقش شهودات در حکم اخلاقی از نظر جاناتان هایت Ta̓ammulāt-i Falsafī واژگان کلیدی: مُدل شهودگرای اجتماعی حکم اخلاقی شهودات هیجانات و عقل |
| author_facet |
حسین خوارزمی حسن میانداری |
| author_sort |
حسین خوارزمی |
| title |
نقش شهودات در حکم اخلاقی از نظر جاناتان هایت |
| title_short |
نقش شهودات در حکم اخلاقی از نظر جاناتان هایت |
| title_full |
نقش شهودات در حکم اخلاقی از نظر جاناتان هایت |
| title_fullStr |
نقش شهودات در حکم اخلاقی از نظر جاناتان هایت |
| title_full_unstemmed |
نقش شهودات در حکم اخلاقی از نظر جاناتان هایت |
| title_sort |
نقش شهودات در حکم اخلاقی از نظر جاناتان هایت |
| publisher |
University of Zanjan |
| series |
Ta̓ammulāt-i Falsafī |
| issn |
2228-5253 2588-3615 |
| publishDate |
2021-01-01 |
| description |
چکیده در روانشناسی اخلاق، تحقیق دربارۀ حکم اخلاقی برای دهه‌ها تحت تاثیر عقل‌گرایی بوده است. از نظر عقل‌گرایان، حکم اخلاقی از طریق عقل/استدلال به دست می‌آید؛ هیجانات و شهودها هیچ نقشی در حکم اخلاقی ایفا نمی‌کنند. از نظر جاناتان هایت، حکم اخلاقی عمدتا از طریق شهود بوجود می‌آید؛ و نقش عقل، نوعا پسینی‌ست؛ بدین معنا که پس از آنکه حکم اخلاقی توسط شهودات بدست آمد، عقل در پیِ موجه کردنِ حکمِ پیشینِ شهودی برمی‌آید. در مُدل شهودگرایِ اجتماعیِ هایت، حکم اخلاقی برآمده از سیستمِ سریع و خودکار (شهودی) ماست. شهودات به نحو تکاملی، فطری هستند و از طریق فرهنگ و جامعه قابل ویرایش و تصحیح اند. هایت با توجه به آزمایش‌های تجربی مُدل شهودگرای اجتماعی خود را تایید می‌کند. علی‌رغم نقدهایِ وارد شده بر دیدگاه هایت، به نظر می‌رسد که اگر همۀ جوانب دیدگاه هایت در کنار هم مدنظر قرارگیرند، بسیاری از اشکالات قابل رفع‌اند و در مجموع دیدگاه موجّهی به نظر می‌رسد. |
| topic |
واژگان کلیدی: مُدل شهودگرای اجتماعی حکم اخلاقی شهودات هیجانات و عقل |
| url |
http://phm.znu.ac.ir/article_242282_861dc7cc2025feeae700fcf184175bef.pdf |
| work_keys_str_mv |
AT ḥsynkẖwạrzmy nqsẖsẖhwdạtdrḥḵmạkẖlạqyạznẓrjạnạtạnhạyt AT ḥsnmyạndạry nqsẖsẖhwdạtdrḥḵmạkẖlạqyạznẓrjạnạtạnhạyt |
| _version_ |
1721380447612567552 |