جاودانگی نفس از دیدگاه ابن‌میمون و اسپینوزا

• Main Authors: مرتضی شجاری, یوسف نوظهور, عباس فنی اصل
• Format: Article
• Language: English
• Published: University of Tabriz 2015-02-01
• Series: Philosophical Investigations
• Subjects: جاودانگی; نفس; عقل مفارق; عقل فعال; تصورات تام; عالم آخرت
• Online Access: http://philosophy.tabrizu.ac.ir/article_3391_42ef7650c1af480cc4c693dde1ae312a.pdf

آرزوی جاودانگی را می­توان در نهاد آدمی مشاهده کرد. از این‌رو ادیان مختلف و متفکران آن‌ها به این بحث و تبیین آن اهتمام داشته­اند. فیلسوف بزرگ یهودی ابن‌میمون به سبب تعلق خاطر عمیق به دین یهود، سعی کرده است مباحث خود را به نحوی مطابق با کتب مقدس و باور جامعه خود بیان کند وی معتقد به سه مرحله اساسی در بحث معاد شده است: دوره مسیحا، رستاخیز و عالَم آخرت. از نظر وی جاودانگی، مختص به جهان آخرت است و فقط با عمل کردن به دستورات و تعالیم کتاب مقدس و پرهیزکاری پیشه کردن می­توان جاودانه شد. اسپینوزا ـ فیلسوف دیگر یهودی ـ نیز همانند ابن‌میمون سعادت نهایی را رسیدن به جاودانگی دانسته که از طریق «عشق غیرقابل تغییر و ابدی به خداوند» حاصل می‌گردد. از نظر او انسان زمانی به این مرحله می‌رسد که بتواند عاقلانه بر شهوات و عواطف خود چیره شود و در نتیجه نسبت به قدرت و خشم و اهانت و بی‌اعتنایی دیگران با عشق و کرامت پاسخ دهد و بدین ترتیب است که آدمی به کمال لایق خود رسیده و جاودان می­گردد. تفاوت این دو فیلسوف در این است که ابن‌میمون معتقد است به واسطه «عقل بالفعل» گشتن که فیضی از عقل فعال است، می­توان جاودانه شد و اسپینوزا جاودانگی را به واسطه کسب تصورات تام می­داند.