Yeni Bulgular Işığında İncir Hanı / İncir Khan in the Light of New Finds

• Main Author: Şakir ÇAKMAK
• Format: Article
• Language: English
• Published: Ege University 2020-11-01
• Series: Sanat Tarihi Dergisi
• Subjects: abu’l kerem; kâtibü’l i̇maret; susuz khan; i̇ncir khan; khan; caravanserai; anatolian seljuk; ebu’l kerem; susuz hanı; i̇ncir hanı; kervansaray; anadolu selçuklu
• Online Access: https://dergipark.org.tr/en/pub/std/issue/57828/691938

Located near the town of Bucak in the Burdur province, İncir Khan is one of the structures on the caravan route between Antalya and Eğridir, an important route within the road network of the Anatolian Seljuk Period. Travelling from Antalya towards Eğridir the first khan is Evdir, followed by Kırkgöz, Susuz and then comes İncir Khan. The latter two were constructed during the Anatolian Seljuk Period, under the reign of Gıyaseddin Keyhusrev II (1237-1246) and only their enclosed sections have survived to the present day. The courtyard walls of İncir Khan still partly exist whereas there are no traces of any courtyard walls at Susuz Khan. The finds unearthed at İncir Khan during excavation and cleaning works conducted under the directorship of Burdur Museum in 1992, 1993, 2000 and 2014 followed by detailed research in libraries and archives enabled us to gain important information concerning the construction process of the structure. As a result, it was understood that the construction of the closed section was completed in 1238-39 while the courtyard was never completed. Likewise, excavation and cleaning works in Susuz Khan, also conducted by the Burdur Museum in 2007 and 2008 showed that this structure shared the same fate as İncir Khan, in that the construction of its closed part was completed but the courtyard remained unfinished. During excavations in Susuz Khan, an inscription that had not been seen before due to extreme lime inscrustation was revealed on the portal of its closed section. It has since been understood that this inscription is similar to the undeciphered one on the portal of the closed section of İncir Khan. These inscriptions carry the title kâtibü’l imaret and the name Ebu’l Kerem. Such a title and name had not been encountered until today on the structures of Anatolian Seljuk period. This article presents proposals about the construction stages of İncir Khan based on the finds unearthed in the excavation and cleaning works of 2013 and 2014 besides discussing and interpreting the aforementioned inscription. [TR: Burdur’a bağlı Bucak İlçesi yakınlarında yer alan İncir Hanı, Anadolu Selçuklu dönemi ticari yol ağında önemli bir yeri bulunan Antalya- Eğridir kervan yolu üzerindeki yapılardandır. Antalya’dan Eğridir’e doğru Evdir ve Kırkgöz hanlarından sonra önce Susuz Hanı daha sonra İncir Hanı yer almaktadır. Her ikisi de Anadolu Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhusrev döneminde (1237-1246) inşa edilen bu iki yapının sadece kapalı kısımları ayaktadır. İncir Hanı’nın avlu duvarları kısmen mevcut olmakla birlikte Susuz Hanı’nın avlu duvarlarından iz yoktur. İncir Hanı’nda 1992, 1993, 2000, 2013 ve 2014 yıllarında Burdur Müze Müdürlüğü Başkanlığında yürütülen kazı ve temizlik çalışmaları ile kütüphane ve arşiv araştırmalarında elde edilen bulgular, yapının inşa süreci hakkında önemli bilgiler edinmemizi sağlamıştır. Kazı çalışmaları sonucunda kapalı kısmının inşası 1238-39 yılında tamamlanan yapının avlusunun inşasının yarım kaldığı kesin bir şekilde anlaşılmıştır. Aynı güzergâhta yer alan Susuz Hanı’nda 2007 ve 2008 yıllarında Burdur Müze Müdürlüğü başkanlığında yürüttüğümüz kazı ve temizlik çalışmalarında bu yapının da benzeri bir kaderi paylaştığı, kapalı kısmının inşasının tamamlandığı, avlusunun ise yarım kaldığı saptanmıştır. Susuz Hanı’ndaki çalışmalar sırasında kapalı kısım taçkapısı üzerinde kireç tabakaları nedeniyle daha önce görülemeyen bir kitabe ortaya çıkmış, bu kitabenin İncir Hanı’nın kapalı kısım taçkapısında yer alan ancak daha önce çözülemeyen kitabeyle benzer olduğu görülmüştür. Bu kitabelerde Anadolu Selçuklu dönemi yapılarında bugüne kadar rastlamadığımız kâtibü’l imaret / imaret kâtibi şeklinde bir unvan ve Ebu’l Kerem adı yer almaktadır. Bu makalede 2013 ve 2014 yıllarında gerçekleştirdiğimiz kazı ve temizlik çalışmalarında elde edilen bulgulardan hareketle İncir Hanı’nın inşa evreleri hakkında öneriler getirilmekte ve benzerine Susuz Hanı’nda da rastlanan kitabeye ilişkin değerlendirmeler yapılmaktadır.]