عملکرد کودکان در فعالیت‌های مشارکتی محیط‌زیستی؛ موردکاوی محله سنبلستان اصفهان

• Main Authors: مهری شاه زیدی, خدیجه سفیری, حسین ایمانی جاجرمی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: University of Isfahan 2021-06-01
• Series: جامعه شناسی کاربردی
• Subjects: "؛ مشارکت; عملکرد مشارکتی; مشارکت کودکان; محیط‌زیست; محله"
• Online Access: https://jas.ui.ac.ir/article_25528_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
• ISSN: 2008-5745; 2322-343X

مطابق ادعای ایده‌پردازان جامعه ایرانی مشارکت اجتماعی یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین مسائل توسعه ایران است. اگر گام نخست نهادینه کردن مشارکت را تمرین آن بدانیم، باید بپذیریم که کودکان بهترین گروهی هستند که می‌توانند مشارکت را تمرین کنند و در خانواده و جامعه اشاعه دهند. از این رو، این پژوهش به مبحث مشارکت کودکان پرداخته است و در یک فرایند پژوهشی اقدام‌پژوهانه کنش‌های مشارکتی/ غیرمشارکتی کودکان را در فعالیت‌های عملی بررسی کرده است. چهارچوب مشارکت، محله سنبلستان اصفهان و زمینه انتخاب شده برای مشارکت، محیط‌زیست محله است. داده‌های این پژوهش در چهارچوب روش اقدام‌پژوهی از طریق مشاهده و مصاحبه با 14 کودک دختر در خلال انجام 8 فعالیت علمی به دست آمد و از طریق روش تحلیل مضمون تحلیل شد. یافته‌ها حاکی از آن است که این کودکان در 3 مرحله ورود، اجرا، و اتمام فعالیت عملی تمایل دارند که در قالب یک جمع قرار بگیرند ولی به صورت انفرادی عمل کنند. پژوهشگران این وضعیت را «جمع‌طلبی غیرمشارکتی» نام نهاده‌اند. معنادار نبودن مشارکت برای کودکان، نبود الگوهای مشارکتی در خانه و مدرسه، مرزبندی‌های پررنگ جنسیتی در خانواده‌ها، و ناتوانی در قدرشناسی بخشی از دلایلی هستند که کودکان نمی‌توانند عملکرد مطلوبی در یک فعالیت مشارکتی داشته باشند. البته، یافته‌های این پژوهش که در طول بیش از یکسال کار با کودکان به دست آمده است نشان از آن دارد که استمرار در تمرین مشارکت بسیاری از موانع بر سر راه کار مشارکتی مانند اصرار بر آشناگزینی، عدم مسئولیت‌پذیری، ناتوانی در ارزیابی سهم و ... را تخفیف می‌دهد.