TÜRKİYE’DE ADALET HİZMETLERİ TALEBİNİN BELİRLEYİCİLERİ: YAŞAM MEMNUNİYETİ YÖNTEMİYLE BİR UYGULAMA

• Main Authors: Sevilay Ece GÜMÜŞ ÖZUYAR, Alparslan BAŞARAN, Necmiddin BAĞDADİOĞLU
• Format: Article
• Language: English
• Published: Dokuz Eylul University 2021-03-01
• Series: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
• Subjects: yaşam memnuniyeti; kamusal mal ve hizmetler; performans; adalet; i̇kili probit regresyon; life satisfaction; public goods and services; performance; justice; binary probit regression
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1034586

Öz: Bu çalışmanın amacı, yaşam memnuniyeti yöntemini kullanarak Türkiye’de yaşayan bireylerin adalete ilişkin tercih ve taleplerini etkileyebilecek ekonomik performans rasyonellerinin ortaya çıkarılması, kamusal hizmet sunum performans algılarının tespit edilmesidir. Analiz için adalet hizmetlerinin seçilmesinin birinci sebebi, bir tam kamusal mal olarak kollektif tüketime konu olması nedeniyle toplumun genel kanılarını diğer mal ve hizmetlere göre daha iyi yansıtacağı düşüncesidir. Adalet malının ikamesinin yada yakın ikamesinin bulunmaması, bireylerin değer yargıları ile oldukça grift olması ile araştırma yapılan yıllar arasında adalet hizmetinin niteliğinin köklü bir değişime uğramaması ise diğer nedenlerdir. Bu çalışmada 2004-2012 TÜİK Yaşam Memnuniyeti Anket verileri, ikili probit regresyon analizi kullanılarak incelenmiştir. Bulgular, bireylerin yaş ve medeni hallerinin adalet malının sunumuna yönelik memnuniyetleri üzerinde önemli bir etkisi olmadığını; gelir, cinsiyet, yaşanılan yer, eğitim ve geleceğe yönelik beklentilerinin ise oldukça önemli etkilerinin bulunduğu göstermektedir. Bireylerin yasaların adil-ve-tarafsız uygulanmasına yönelik görüşleri ile mahkemeye başvurma/işlem yapma durumlarının da sunum memnuniyetini etkileyen diğer unsurlar olduğu belirlenmiştir. Çalışma kentlerde yaşayan, eğitim ve gelir seviyesi yüksek vatandaşların adaleti varolan şekliyle tercih ve talep etmedikleri sonucuna ulaşmıştır. Gelecekten beklentileri yüksek olan bireylerin sunum memnuniyetlerinin de yüksek olduğu, bireylerin hizmet sunum performansına yönelik algılarının ise kişisel özellikler ve malın sunumuna yönelik düşünceler tarafından belirlendiği çalışma neticesinde ulaşılan diğer çıkarımlardır. Abstract: The objective of this study is to provide a detailed analysis of public services within the framework of the life satisfaction method. The study thus aims to reveal the economic performance rationales that result in individuals to demand justice services in Turkey. The first reason of chosing the justice services is the belief that justice reflects the society’s perception as a whole since it is subjected to collective consumption. The absence of a substitution or close substitution, its grift structure with individuals’ value judgements and its structrure not been radically changed over the years are the other reasons. The study is conducted with TURKSTAT Life-Satisfaction-Survey 2004-2012 data by employing binary probit regression. Findings reveal that while age and maritial status have no significiant effect on the provision satisfaction; gender, residency, education, income and expectations on future strongly affect it. Moreover, individuals’ perception on fair-and-unbiased implementations of justice and litigation also have strong impacts. The study deduces that urbanized, highly educated and high income citizens don’t prefer or demand the existing provision of the services. Also, individuals with high expectations have a high level of provision satisfaction, and their perceptions of service delivery performance are determined by personal characteristics and attitutes.