Sahabenin Ulûmu’l-Kur’ân’daki Yeri

• Main Author: Ahmet Gül
• Format: Article
• Language: Turkish
• Published: Tefsir Araştırmaları Dergisi 2020-10-01
• Series: Tefsir Araştırmaları Dergisi
• Subjects: tefsir; sahabe; ulûmu’l-kur’ân; muhkem; müteşâbih; nesh; tafseer; sahabah (companions); uloom al-qur’an; muhkam (clear); mutashaabih (obscure); naskh (abrogation); the mathal (metaphor)
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tader/issue/57489/747685?publisher=tefader
• ISSN: 2587-0882; 2587-0882

Hz. Peygamber kendisine indirilen Kur’ân’ı anlamış ve etrafındakilere bunu anlatmıştır. Tebliğ faaliyetin-de Kur’ân’ı sahabeye aktarmış, onlar da azim ve gayretle öğrenmeye ve onu muhafaza etmeye çalışmış-lardır. Hz. Peygamberin Kur’ân hakkındaki bu açıklamaları tefsirin bağlayıcı olan kısmıdır. Onun rahle-i tedrisinden geçen sahabe, anlamadıkları konuları ona soruyordu ve bunlara çeşitli cevaplar alıyordu. Re-sulullah’ın tefsiri daha çok mutlakı takyid, mücmeli tebyin, müşkili tavzih müphemi tafsil şeklinde gerçek-leşmiştir. Hz. Peygamberin tefsirine şahitlik eden sahabe ondan bu konularla ilgili bilgileri almışlardır. Onun vefatından sonra da ulûmu’l-Kur’ân ile ilgili bu hususları ilke edinerek karşılaştıkları problemleri çözmeye ve Kur’ân’ı bu doğrultuda anlamaya çalışmışlardır. Söz konusu anlama faaliyetleri, onların bu öncü tavırları ulûmu’l-Kur’ân’a kaynaklık teşkil etmiştir. Sahabenin Kur’ân hakkında sorduğu sorular, sonraki devirlerde de sorulmuş, onlara cevaplar bulunmaya çalışılmıştır. Bu, tarihte ulûmu’l-Kur’ân ilmi-nin doğuşuna ve gelişimine hız vermiştir. Bu makalede, sahabenin ulûmu’l-Kur’ân ilmine katkıları bazı başlıklar altında ele alınacak; bu kaynaklığa ilişkin rivayetlerin sıhhati ile ilgili hususlar başka bir araştırma-nın kapsamına girdiğinden dikkate alınmayacaktır.