بررسی مدل مناسب تعیین نیاز آبی زعفران (Crocus sativus L.) و تعیین میزان تنش‌های آبی وارده

• Main Authors: محسن احمدی, عباس خاشعی سیوکی, محمدحسن سیاری
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Ferdowsi University of Mashhad 2016-07-01
• Series: بوم شناسی کشاورزی
• Subjects: تنش آبی; مدل تک‌پارامتره; مدل فائو پنمن مانتیث
• Online Access: https://agry.um.ac.ir/article_35519_ab93d1cb19d25db9bbf1130b9a05eeb3.pdf
• ISSN: 2008-7713; 2423-4281

زعفران (Crocus sativus L.) گیاهی نیمه‌گرمسیری است که کشت آن در استان‌های خراسان جنوبی و رضوی از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به اهمیت مقدار آب آبیاری در عملکرد زعفران، این تحقیق به منظور تعیین مناسب‌ترین معادله تبخیر- تعرق نسبت به مدل فائو پنمن مانتیث ( و ارائه یک مدل تک پارامتره) در دشت بیرجند انجام شد. بدین منظور از آماره‌های R2، MBE، RMSE و EF برای مقایسه‌ معادلات تبخیر- تعرق نسبت به معادله فائو- پنمن- مانتیث استفاده شد. همچنین مقدار آب آبیاری توسط کشاورزان در این دشت تعیین گردید و با نیاز آبی به دست آمده توسط معادله فائو- پنمن- مانتیث مقایسه شد. نتایج نشان داد که معادلات بلانی- کریدل، جنسن- هیز اصلاح شده و هارگریوز از دقت بهتری نسبت به سایر معادلات برخوردار بودند. همچنین نیاز آبی زعفران در دشت بیرجند با استفاده از روش فائو- پنمن- مانتیث 2350 مترمکعب در هکتار برای یک فصل زراعی برآورد شد و معادله‌ هارگریوز با اختلاف 23/161- مترمکعب در هکتار نسبت به این روش، به عنوان مدلی مناسب تعیین گردید. همچنین با ارائه مدل تک پارامتره مبتنی بر دما مشاهده شد که این معادله‌ تک پارامتره، برآورد دقیقی نسبت به سایر روش‌های تعیین تبخیر- تعرق داشت. اختلاف آب به کار برده شده توسط کشاورزان و نیاز آبی برآورد شده توسط معادله فائو- پنمن- مانتیث برابر 17/1184 مترمکعب در هکتار برای یک فصل زراعی تعیین گردید. با توجه به پراکندگی مزارع زعفران و عدم دسترسی به همه پارامترهای هواشناسی، استفاده از معادله هارگریوز و معادله تک پارامتره مبتنی بر میانگین دما، به منظور تعیین دقیق نیاز آبیاری، پیشنهاد می‌شود.