SOSYAL PSİKOLOJİK YAKLAŞIMLA ÖZEL ARAÇTAN TOPLU ULAŞIMA: İZMİR ÖRNEKLEMİ

• Main Authors: Nihan Selin SOYLU, Mehmet KARASU, Cihan ELCİ, Melek GÖREGENLİ
• Format: Article
• Language: English
• Published: Dokuz Eylul University 2020-08-01
• Series: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
• Subjects: toplu ulaşım; özel araç kullanımı; toplu ulaşımdan memnuniyet; araba kullanımının i̇şlevleri; kullanım kolaylığı; public transportation; private car use; public transportation satisfaction; functions of car use; ease-of-us
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/705218

Öz: Kentleşmeyle birlikte özellikle büyük şehirlerde artan özel araç kullanımının meydana getirdiği yoğun trafik ve çok yönlü sorunlara sosyal, ekonomik ve çevresel olarak sürdürülebilir çözümler geliştirmek, dünyada ve ülkemizde giderek önem kazanmaktadır. Bu araştırma özel araç kullanımı ve toplu ulaşım tercihlerini farklı boyutlarıyla incelemenin yanı sıra toplu ulaşım seçeneklerinin nasıl daha cazip kılınabileceği sorusuna yanıt aramak üzere gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla, İzmir’de yaşayan 571 kişilik bir örneklem grubuna internet aracılığıyla ulaşılmış; katılımcılara sosyo-demografik bilgi formu, toplu ulaşım sistemine dair memnuniyet formu, Kullanım Kolaylığı Ölçeği, Araba Kullanımının İşlevleri Ölçeği ve toplu ulaşımın teşvikine ilişkin açık uçlu soru formu uygulanmıştır. Sonuçlara göre, toplu ulaşımda kullanım kolaylığı arttıkça, toplu ulaşımdan memnuniyet düzeyi artmaktadır. Ayrıca araba kullanımının araçsal işlevinin, duygusal ve sembolik işlevleriyle olumsuz yönde ilişkili olduğu görülmüştür. Özel araç kullanımı davranışını açıklamak için ise yalnızca duygusal işlevin yordayıcı rolü olduğu görülmüştür. Araştırmanın sonuçları sosyal psikoloji ve ulaşım araştırmaları literatürleri çerçevesinde tartışılmıştır. Abstract: Increased use of private car with urbanization leads to traffic problems and this raises the importance of sustainable economic, social and environmental solutions in Turkey as in world. The present research aims to investigate the use of private car and public transportation within different dimensions and to examine the possible ways to promote public transportation. The sample of the study consisted of 571 participants living in İzmir and the study was conducted through online surveys. Participants filled out a survey including socio-demographic questions, Public Transportation Satisfaction Form, Ease-of-Use in Public Transportation Scale, Functions of Car Use Scale and open-ended questions about promoting use of public transportation. Results indicated that ease-of-use in public transportation is positively correlated with public transportation satisfaction. In addition, the instrumental function of car use was negatively correlated with the affective and symbolic functions. The affective function was the only predictor of private car use. These results are discussed within the scope of social psychology and transportation research.