اثر کشت مخلوط افزایشی لوبیا سبز (Phaseolus vulgaris L.) بر رشد، عملکرد معادل و کارایی استفاده از زمین سیب‌زمینی (Solanum tuberosum L.) تحت سطوح مختلف کود نیتروژنه

• Main Authors: جواد حمزه ئی, جواد صدیقی کامل
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Ferdowsi University of Mashhad 2020-02-01
• Series: بوم شناسی کشاورزی
• Subjects: چند کشتی; غده; کارایی مصرف منابع; لگوم; مجموع ارزش نسبی; نسبت برابری زمین
• Online Access: https://agry.um.ac.ir/article_37347_c22947bbccc9322647f264485c131980.pdf
• ISSN: 2008-7713; 2423-4281

یکی از راهکارهای حرکت به‌سمت کشاورزی پایدار، ایجاد تنوع و به‌کارگیری کشت مخلوطی از گیاهان، ارقام و یا ایزولاین­های مختلف در زراعت است. هم‌چنین جهت افزایش بهره­وری در نظام کشاورزی، مدیریت منابع و نهاده­ها نیز نقش اساسی دارند. به همین دلیل در این آزمایش واکنش سیب‌زمینی (Solanum tuberosum L.) به الگوهای مختلف کشت (کشت خالص سیب­زمینی و کشت­های مخلوط افزایشی لوبیا سبز (Phaseolus vulgaris L.) در بین ردیف­های سیب‌زمینی، روی ردیف­های سیب‌زمینی و بین و روی ردیف­های سیب‌زمینی) و سطوح نیتروژن (صفر، 80 و 160 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بررسی شد. آزمایش به­صورت فاکتوریل بر پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا و در سال زراعی 1395 اجرا شد. ویژگی­های زراعی، اجزای عملکرد و عملکرد سیب­زمینی، عملکرد معادل سیب­زمینی، عملکرد غلاف لوبیا سبز، نسبت برابری زمین و مجموع ارزش نسبی اندازه‌گیری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بیش‌ترین عملکرد غده سیب­زمینی (50/42 تن در هکتار) از تیمار کشت مخلوط بین‌ردیفی­ لوبیا سبز با دریافت 160 کیلوگرم نیتروژن به­دست آمد که با تیمار کشت مخلوط بین‌ردیفی­ لوبیا سبز با دریافت 80 کیلوگرم نیتروژن (با عملکرد معادل 51/41 تن در هکتار)، اختلاف معنی­داری نداشت. هم‌چنین، بالاترین عملکرد غلاف لوبیا سبز (515 گرم در مترمربع)، نسبت برابری زمین (53/1)، مجموع ارزش نسبی (45/1) و بالاترین عملکرد معادل سیب­زمینی (38/54 تن در هکتار) از تیمار کشت مخلوط بین‌ردیفی­ لوبیا سبز با دریافت 80 کیلوگرم نیتروژن به­دست آمد. بنابراین، تیمار کشت مخلوط بین‌ردیفی­ لوبیا سبز با دریافت 80 کیلوگرم نیتروژن از نظر رشد، عملکرد غده، بهبود کارایی استفاده از زمین و کارایی مصرف نیتروژن مناسب­ترین تیمار بود. در کل، کشت لوبیا سبز در بین ردیف­های سیب­زمینی به‌دلیل تعلق آن­ها به دو تیره مختلف و تفاوت­های اکولوژیکی، مورفولوژیکی و تغذیه­ای، جنبه­های هم­یاری و مکملی مناسبی در کشت مخلوط دارند. این امر موجب افزایش بهره­وری بهتر از زمین، نور و مواد غذایی موجود در واحد سطح و نیز افزایش تنوع در اکوسیستم­های کشاورزی می­گردد.