KIRŞEHİR MASİFİ'NİN ISI AKISI VE RADYOJENİK ISI ÜRETİMİNİN JEOLOJİK KAYNAKLARI

• Main Authors: Uğur AKIN, Yahya ÇİFTÇİ
• Format: Article
• Language: English
• Published: General Directorate of Mineral Research and Exploration 2011-12-01
• Series: Bulletin of the Mineral Research and Exploration
• Subjects: -; Kırşehir Massif; heat flow; radiogenic heat production; Curie depth
• Online Access: http://dergipark.gov.tr/bulletinofmre/issue/3961/52458?publisher=mta

Kıta içi mantodan gelen ısı akısı ile radyojenik ısı oluşumu bileşenlerini birbirlerinden ayırmak genel olarak kolay değildir. Yüzey ısı akısı iki bileşenden oluşur. Birincisi, üst kabuktaki radyojenik ısı kaynakları, ikincisi ise üst manto ve alt kabuk kaynaklı ısı akısıdır. Bu çalışmada, Kırşehir Masifi'nin ısı akısı ve radyojenik ısı üretimi ve bunun jeolojik kaynakları araştırılmıştır. Inceleme alanındaki havadan manyetik verilerden Curie noktası derinlikleri hesaplanmış, ortam homojen ve izotrop kabul edilerek jeotermal gradyent değerleri oluşturulmuştur. Daha sonra sahadan alınmış kayaç örneklerinin ısı iletim değerleri kullanılarak bölgenin ısı akısı hesaplanmış ve bu değerin çalışma alanı için 53 mWm-2 ile 108 mWm-2 değerleri arasında değişim gösterdiği saptanmıştır. Ayrıca, Kırşehir Masifi üzerinde önceden derlenmiş olan havadan spektral gamma-ray verileri kullanılarak radyojenik ısı üretimi haritası oluşturularak çalışma alanının radyojenik ısı üretimi hesaplanmış ve bu değerin 0.62 µWm-3 ile 5.68 µWm-3 arasında kaldığı saptanmıştır. Isı akısı ve radyojenik ısı üretim haritalarının birlikte değerlendirilmesi sonucunda bölgenin ortalama ısı akısı değerlerinin %60-92'sinin manto kaynaklı, %8-38'sinin ise radyojenik kaynaklı olduğu hesaplanmıştır. Çalışma alanındaki radyojenik ısı üretimi, beklenildiği üzere, genel olarak bölge-deki genç granitoyidlerde yüksek anomali değerleri sunmuştur.