ALİBALTALU LATERİT YATAĞINA AİT JEOKİMYASAL ARAŞTIRMALAR, SHAHINDEZH KD'SU, KB İRAN

• Main Authors: Ali ABEDINI, Ali Asghar CALAGARI, Khadijeh MIKAEILI
• Format: Article
• Language: English
• Published: General Directorate of Mineral Research and Exploration 2014-06-01
• Series: Bulletin of the Mineral Research and Exploration
• Subjects: Laterite; Protolith; Elemental distribution; Alibaltalu; Shahindezh; Iran; -; Laterit; Öncel Kaya; Element dağılımı; İran
• Online Access: http://dergipark.gov.tr/bulletinofmre/issue/3869/51706?publisher=mta

Alibaltalu laterit yatağı, Batı Azerbaycan bölgesinde (KB İran), Shahindezh’in yaklaşık 20 km KD kesiminde yer almaktadır. Bu yatak, Triyas yaşlı Elika dolomitleri ve Jura yaşlı Shemshak kumtaşlarının sınırı boyunca tabaka şekilli mercekler halinde oluşmuştur. Böhmit, diyaspor, kaolinit, muskovit-illit, rutil, anatas, hematit ve götit mineralleri içeren bu yatak dört farklı cevher fasiyesi ile ilişkili olarak gelişmiş olup bunlar: 1) ferrit, 2) laterit, 3) boksitik kaolinit ve 4) kaolinitik boksit fasiyesleridir. Petrografik olarak cevher örnekleri konglomeratik, yuvarlaklaşmış-tanesel, damarcıklı, kolloform, pelitomorfik, yalancı porfiritik, nodüler ve süngerimsi dokular sergiler. Yatak üzerinde seçilmiş bazı hatlar üzerindeki Al, Si, Ti, HFSE (yüksek değerliklikatyon elementleri), DNTE (LREE), YNTE (HREE), U, ve Th’un yayılım özellikleri, günlenme (weathering) işlemleri sırasında demirlenme-demir yıkanması olaylarının önemli bir rol oynadığını göstermiştir. Nadir toprak element dağılım desenlerinin kondrite normalize edildiği diyagramlar, bu yatağın oluşumu sırasında ANTE’den (ağır nadir toprak elementleri) HNTE (hafif nadir toprak elementleri) ayrımlaşmasının oldukça düşük olduğunu ve zayıf Eu anomalisi oluştuğunu göstermiştir. Bu özellikler Al2O3/TiO2 oranları ve günlenme sırasında Al’un Fe’den ayrımlaşması, bu yatağın orijinal kayasının mafik özelliklerde olabileceğini işaret etmektedir. Zayıf hareketli elementlerin jeokimyasal özellikleri incelendiğinde bu yatağın büyük olasılıkla bazaltik ile andezitik bir ana kayadan günlenme yoluyla oluştuğu anlaşılmaktadır. Cevherdeki Ni, Cr, Zr ve Gz gibi elementlerin dağılım özelliklerine bakıldığında bu yatağın öncelikle yerinde zenginleşme ile oluştuğu, ancak daha sonraki aşınım ve taşınım süreçlerinde diğer kayaç parçaları ile karışarak güncel konumuna yeniden çökeldiği anlaşılmaktadır.