Kryminogeneza i sposoby jej badania

• Main Author: Tyszkiewicz Leon
• Format: Article
• Language: English
• Published: Instytut Nauk Prawnych PAN 2008-01-01
• Series: Archiwum Kryminologii
• Subjects: kryminogeneza; badania kryminologiczne; czyn zabroniony; czynniki kryminogenne; zakład kryminologii inp pan; origin of crime; prohibited act; department of criminology of the institute of law studies; criminological research
• Online Access: http://czasopisma.inp.pan.pl/index.php/ak/article/view/251

Przedmiotem artykułu L. Tyszkiewicza jest udowodnienie i wykazanie roli badań nad kryminogenezą w badaniach nad przestępczością. Tekst przybliża definicję kryminogenezy, przy czym autor zaznacza, że dawniej wykorzystywanie jej w badaniach kryminologicznych zwłaszcza przez przedstawicieli nurtu pozytywistycznego było ignorowane. Badania nad kryminogenezą rozwinęły się przede wszystkim za sprawą kryminologii humanistycznej, która opierając się na umiarkowanym indeterminizmie zwracała większą uwagę na wolną wolę człowieka i jego proces decyzyjny, który kończył się popełnieniem przestępstwa. L. Tyszkiewicz w swoim artykule przywołuje referat wygłoszony przez belgijskiego kryminologa Etiennea de Greeffa, który w 1950 roku podczas II Międzynarodowego Kongresu Kryminologii w Paryżu jako pierwszy podkreślał rolę kryminogenezy. Wśród głównych przyczyn wzrostu wartości wyżej wymienionej metody autor tekstu sugeruje: zmęczenie badaniami ilościowymi wśród niektórych kryminologów, niewystarczające odwoływanie się do metod badań indywidualnych, a tym samym traktowanie przestępców, jako tablic statystycznych pozbawionych własnych niepowtarzalnych historii, czy bazowanie się w badaniach naukowych na słabych zależnościach statystycznych. Autor publikacji sugeruje także, że kryminologia powinna bardziej korzystać z osiągnięć psychologii gdyż właśnie ta dziedzina skupia się na motywacjach ludzkich działań, które mogą się bezpośrednio wiązać z kryminogenezą. W dalszej części artykułu L. Tyszkiewicz dokonuje pogłębionej analizy sposobów badania kryminogenezy wyróżniając podejście: analityczne, syntezujące, badania losów życiowych, metodę biograficzną oraz badania procesu decyzyjnego przestępców. Autor przygląda się poszczególnym metodom zwracając uwagę na ich mocne i słabe strony oraz podając przykłady badań, w których były one używane. L. Tyszkiewicz sugeruje także, że kryminogeneza wiąże się ściśle z nauką o patologiach społecznych, tzw. patogenezą. W artykule wymienieni zostali także polscy kryminolodzy, którzy zajmowali się w swoich badaniach patogenezą jak np. S. Batawia, J. Jasiński, H. Kołakowska-Przełomiec, Z. Ostrihanska, A. Siemaszko, czy D. Wójcik. W podsumowaniu tekstu L. Tyszkiewicz podkreśla, że mimo iż należałoby zdecydować, która z zaproponowanych metod badania kryminogenezy byłaby najwłaściwsza nie należy wskazywać żadnej gdyż pozwoli to utrzymać niezbędną swobodę badawczą. Autor pozostawia kryminologom wybór najlepszej dla nich metody badania indywidualnych historii każdego człowieka, podkreślając, że nie jest to łatwe zadanie gdyż nauka dąży zawsze w jakimś stopniu do uogólnień.