Dzieje siedziby Jacobsona w Warszawie w drugiej połowie XVIII i na początku XIX w.

• Main Authors: Elżbieta Mazur, Dariusz Główka
• Format: Article
• Language: English
• Published: Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences 2019-07-01
• Series: Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
• Subjects: Warszawa; mieszczaństwo; architektura; XVIII wiek
• Online Access: https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/2316

Pałac Jacobsonów stanowi przykład rezydencji mieszczańskiej w osiemnastowiecznej Warszawie. W rejestrze podatkowym z 1770 r. wymieniono Jacobsonów w jurydyce Leszno jako właścicieli posesji o numerach hipotecznych 723 i 724. Właścicielem obu działek był Joachim Fryderyk Jacobson, którego nazwisko wzmiankowano po raz pierwszy w styczniu 1753. 3 lutego 1753 r. za kwotę 430 czerwonych złotych, czyli 1290 złp nabył nieruchomość pod nr 724. W 1761 r. wybrany został starszym Zboru Ewangelicko-Augsburskiego, a w roku 1778 przyjęty został do prawa miejskiego Warszawy. W 1770 r. pełnił funkcję nadwornego jubilera króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Dla króla wykonywał ordery św. Stanisława. Wśród jego zleceniodawców był też m.in. Jana Klemensa Branickiego, który zamawiał u niego biżuterię, oraz hetmana Radziwiłł „Rybeńko”. J.F. Jacobson zmarł prawdopodobnie pod koniec 1786 r. Historycy sztuki typ tego budynku sytuują na pograniczu pałacu i kamienicy. Wewnątrz znajdowało się obszerne mieszkanie właściciela (na pierwszym piętrze od frontu). Mieściło także mieszkania do wynajęcia wraz z zapleczem gospodarczym. Autorstwo projektu jest dyskusyjne, przypisuje się je dwóch działającym wówczas w Warszawie architektom – Jakubowi Fontanie albo Szymonowi Bogumiłowi Zugowi. Jak wskazują zapisy źródłowe, budowla miała trzy kondygnacje. W przyziemiu od frontu znajdowała się sień przejazdowa, a po obu stronach, w układzie dwutraktowym, sklepy lub kantory z zapleczami oraz reprezentacyjna klatka schodowa, prowadząca aż do poddasza. Liczne pomieszczenia na piętrach (na drugim piętrze dwa, zaś na poddaszu cztery) mogły też być przeznaczone dla dzieci królewskiego jubilera. Budynek przedstawiony został na akwareli Zygmunta Vogla, datowanym na lata 1785-1786. Obie posesje należały do potomków Joachima Fryderyka do lat dwudziestych XIX w.