Semantyka staropolskich terminów bartniczych – na przykładzie (po)łazić pszczoły/miód – w ujęciu kognitywnym

• Main Authors: Patrycja Pałka, Agata Kwaśnicka-Janowicz
• Format: Article
• Language: Belarusian
• Published: Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences 2019-12-01
• Series: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
• Subjects: old polish beekeeping terminology; frame semantics; syntax; event schema
• Online Access: https://ispan.waw.pl/journals/index.php/sfps/article/view/1737

Semantics of Old Polish Beekeeping Terms: The Case of (po)łazić pszczoły/miód ‘Take Honey from the Bees’ in a Cognitive Perspective This article aims to explain the process of terminologisation of the verb (po)łazić in beekeeping terminology. We present its stages and hypotheses concerning the semantics of the Old Polish term under consideration, including possible event schemas and its non-prepositional syntax. The analysis indicates that the terminologisation of word combinations with the verb (po)łazić in beekeeping terminology: (po)łazić pszczoły/miód ‘take honey from the bees’ involved the process of shifting the semantic dominant and, consequently, changing the event schema (“self-motion schema” → “caused motion schema” or “transfer”). On the level of syntactic analysis, we put forward a hypothesis about the possible origin of the non-prepositional structure generated as a result of transformation of the prepositional phrase: łazić po pszczoły/miód → połazić pszczoły/miód with a general meaning ‘perform the action directed at the singled-out object that changes its location as a result’.   Semantyka staropolskich terminów bartniczych – na przykładzie (po)łazić pszczoły/miód – w ujęciu kognitywnym Celem pracy jest wyjaśnienie zjawiska terminologizacji czasownika (po)łazić w użyciu bartniczym – przedstawienie jej etapów oraz hipotez dotyczących semantyki badanego terminu staropolskiego, w tym realizowanych możliwych schematów zdarzeń, oraz jego bezprzyimkowej składni. Analiza pokazuje, że proces terminologizacji badanych połączeń wyrazowych: (po)łazić pszczoły/barć/miód polegał na przesuwaniu się dominanty znaczeniowej, a w konsekwencji zmiany schematu zdarzenia (samoprzemieszczanie → powodowanie ruchu lub przekazywanie). Z kolei w analizie składniowej badanego terminu postawiona została hipoteza o możliwym pochodzeniu konstrukcji bezprzyimkowej z przekształcenia formacji z wyrażeniem przyimkowym: łazić po pszczoły/ miód → połazić pszczoły/miód o znaczeniu ogólnym ‘wykonać daną czynność ukierunkowaną na wyróżniony obiekt, który w wyniku tej czynności zmienia swoją lokalizację’.