PREŞOVA VE ÇEVRESİNDE OSMANLI KİTABELERİNE GENEL BİR BAKIŞ

Günümüz Sırbistan Cumhuriyeti sınırları içerisinde bulunan Preşova, 1912 yılına kadar Osmanlı idaresinde kalmıştır. Osmanlı idaresinden sonra Sırp işgaline uğrayan Preşova ve yöresi günümüz idari taksimatında Sırbistan’ın güneyinde çoğunlukla Arnavut nüfusun meskûn olduğu bölgeyi kapsayan Preşova V...

Full description

Bibliographic Details
Main Authors: Isa MEMISHI, Nebahat SÜLÇEVSİ
Format: Article
Language:deu
Published: Ankara Haci Bayram Veli University 2020-12-01
Series:Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi
Subjects:
id doaj-c5fc730b4ed94da9997a257403b20ade
record_format Article
spelling doaj-c5fc730b4ed94da9997a257403b20ade2020-12-30T13:40:25ZdeuAnkara Haci Bayram Veli UniversityTürk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi1306-82532147-98952020-12-019655757210.34189/hbv.96.025PREŞOVA VE ÇEVRESİNDE OSMANLI KİTABELERİNE GENEL BİR BAKIŞIsa MEMISHI0https://orcid.org/0000-0002-4232-0681Nebahat SÜLÇEVSİ1https://orcid.org/0000-0002-9578-6346Priştine Üniversitesi, Filoloji Fakültesi, Şarkiyat BölümüPriştine Üniversitesi, Filoloji Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı BölümüGünümüz Sırbistan Cumhuriyeti sınırları içerisinde bulunan Preşova, 1912 yılına kadar Osmanlı idaresinde kalmıştır. Osmanlı idaresinden sonra Sırp işgaline uğrayan Preşova ve yöresi günümüz idari taksimatında Sırbistan’ın güneyinde çoğunlukla Arnavut nüfusun meskûn olduğu bölgeyi kapsayan Preşova Vasinin merkezi konumundadır. Preşova şehri ve ona bağlı Bilaç köyünde az sayıda Türk de yaşamaktadır. Osmanlı döneminden Balkan ülkelerinde kalmış olan maddi miras hakkında belli başlı çalışmalar yapılmıştır. 1970’li yıllardan sonra bu alandaki çalışmalar yoğunluk kazanmış olmakla birlikte Batı Balkanlar’a yönelik bu çalışmalarda daha çok Bosna, Sancak, Kosova, Makedonya’da bilinirliği daha fazla olan yerler üzerinde durulmuştur. Özellikle Yugoslavya’nın dağılma sürecinde Preşova’ya ilişkin kültürel çalışmaların yerel düzeyde kaldığını ileri sürmek için yeterli sayıda gerekçe vardır. Batı Balkanlar’ın 1990’lı yılların başından itibaren karşı karşıya kaldığı uzun süreli çatışmalar ve savaşlar eğitim, kültür ve bilim alanındaki gelişmeleri olumsuz anlamda etkilemiş ve etkilemeye devam etmektedir. Bu süreçte çok sayıda somut kültürel miras eseri zarar görmüş, tahrip olmuş ve hatta bir zaman var oldukları bile unutulmuştur. Günümüze kadar varlığını sürdürebilmiş az sayıda eserin de ömrünü uzatacak restorasyon çalışmaları sınırlıdır ve bu konuda yetkin bir kurumun eliyle yürütülmemektedir. Yerli halkın imece usulüyle hayatta tutmaya çalıştıkları bu eserlerin en azından envanterinin çıkarılması ve kayda geçirilmesi önemlidir. Bu anlamda yerel ölçekli yapılan bazı çalışmalar olmakla birlikte bu mirasın koruma altına alınmasını sağlayacak kurumları harekete geçirme konusunda yeterli olmamıştır. Bu çalışma ile Preşova ve yöresinde günümüze kadar ulaşabilmiş olan cami, tekke gibi ibadet ve zikir mekânları ile mezarlara ait kitabelerin ele alınması amaçlamaktadır. Bu çalışmada esas amaç Osmanlı döneminden kalma eserlerin tamamını tespit etmek olmayıp, şimdiye kadar üzerinde durulmamış olan bu kültürel mirasa işaret etmektir. Yoksa Osmanlı idaresi döneminden kalmış ve zaman içerisinde yok olmuş olan maddi miras yapılarının envanterinin çıkarılması daha geniş bir çalışmayı gerektirir. Bu çalışmada Preşova kasabası ve yöresinde Osmanlı idaresi döneminden kalmış olan yapılar üzerinde bulunan kitabe türleri ile şekil ve metin özelliklerine kısaca değinilmiştir.kitabelercamilerçeşmelerköprülertekkeler
collection DOAJ
language deu
format Article
sources DOAJ
author Isa MEMISHI
Nebahat SÜLÇEVSİ
spellingShingle Isa MEMISHI
Nebahat SÜLÇEVSİ
PREŞOVA VE ÇEVRESİNDE OSMANLI KİTABELERİNE GENEL BİR BAKIŞ
Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi
kitabeler
camiler
çeşmeler
köprüler
tekkeler
author_facet Isa MEMISHI
Nebahat SÜLÇEVSİ
author_sort Isa MEMISHI
title PREŞOVA VE ÇEVRESİNDE OSMANLI KİTABELERİNE GENEL BİR BAKIŞ
title_short PREŞOVA VE ÇEVRESİNDE OSMANLI KİTABELERİNE GENEL BİR BAKIŞ
title_full PREŞOVA VE ÇEVRESİNDE OSMANLI KİTABELERİNE GENEL BİR BAKIŞ
title_fullStr PREŞOVA VE ÇEVRESİNDE OSMANLI KİTABELERİNE GENEL BİR BAKIŞ
title_full_unstemmed PREŞOVA VE ÇEVRESİNDE OSMANLI KİTABELERİNE GENEL BİR BAKIŞ
title_sort preşova ve çevresi̇nde osmanli ki̇tabeleri̇ne genel bi̇r bakiş
publisher Ankara Haci Bayram Veli University
series Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi
issn 1306-8253
2147-9895
publishDate 2020-12-01
description Günümüz Sırbistan Cumhuriyeti sınırları içerisinde bulunan Preşova, 1912 yılına kadar Osmanlı idaresinde kalmıştır. Osmanlı idaresinden sonra Sırp işgaline uğrayan Preşova ve yöresi günümüz idari taksimatında Sırbistan’ın güneyinde çoğunlukla Arnavut nüfusun meskûn olduğu bölgeyi kapsayan Preşova Vasinin merkezi konumundadır. Preşova şehri ve ona bağlı Bilaç köyünde az sayıda Türk de yaşamaktadır. Osmanlı döneminden Balkan ülkelerinde kalmış olan maddi miras hakkında belli başlı çalışmalar yapılmıştır. 1970’li yıllardan sonra bu alandaki çalışmalar yoğunluk kazanmış olmakla birlikte Batı Balkanlar’a yönelik bu çalışmalarda daha çok Bosna, Sancak, Kosova, Makedonya’da bilinirliği daha fazla olan yerler üzerinde durulmuştur. Özellikle Yugoslavya’nın dağılma sürecinde Preşova’ya ilişkin kültürel çalışmaların yerel düzeyde kaldığını ileri sürmek için yeterli sayıda gerekçe vardır. Batı Balkanlar’ın 1990’lı yılların başından itibaren karşı karşıya kaldığı uzun süreli çatışmalar ve savaşlar eğitim, kültür ve bilim alanındaki gelişmeleri olumsuz anlamda etkilemiş ve etkilemeye devam etmektedir. Bu süreçte çok sayıda somut kültürel miras eseri zarar görmüş, tahrip olmuş ve hatta bir zaman var oldukları bile unutulmuştur. Günümüze kadar varlığını sürdürebilmiş az sayıda eserin de ömrünü uzatacak restorasyon çalışmaları sınırlıdır ve bu konuda yetkin bir kurumun eliyle yürütülmemektedir. Yerli halkın imece usulüyle hayatta tutmaya çalıştıkları bu eserlerin en azından envanterinin çıkarılması ve kayda geçirilmesi önemlidir. Bu anlamda yerel ölçekli yapılan bazı çalışmalar olmakla birlikte bu mirasın koruma altına alınmasını sağlayacak kurumları harekete geçirme konusunda yeterli olmamıştır. Bu çalışma ile Preşova ve yöresinde günümüze kadar ulaşabilmiş olan cami, tekke gibi ibadet ve zikir mekânları ile mezarlara ait kitabelerin ele alınması amaçlamaktadır. Bu çalışmada esas amaç Osmanlı döneminden kalma eserlerin tamamını tespit etmek olmayıp, şimdiye kadar üzerinde durulmamış olan bu kültürel mirasa işaret etmektir. Yoksa Osmanlı idaresi döneminden kalmış ve zaman içerisinde yok olmuş olan maddi miras yapılarının envanterinin çıkarılması daha geniş bir çalışmayı gerektirir. Bu çalışmada Preşova kasabası ve yöresinde Osmanlı idaresi döneminden kalmış olan yapılar üzerinde bulunan kitabe türleri ile şekil ve metin özelliklerine kısaca değinilmiştir.
topic kitabeler
camiler
çeşmeler
köprüler
tekkeler
work_keys_str_mv AT isamemishi presovavecevresindeosmanlikitabelerinegenelbirbakis
AT nebahatsulcevsi presovavecevresindeosmanlikitabelerinegenelbirbakis
_version_ 1724365798456164352