معرفی گونه‌‌های نرم‌‌تنان حاشیۀ رودخانۀ کرج استان البرز

• Main Authors: زهرا رمضان, الهام احمدی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: University of Isfahan 2019-12-01
• Series: Taxonomy and Biosystematics Journal
• Subjects: شناسایی; حلزون; رودخانۀ کرج; استان البرز
• Online Access: https://tbj.ui.ac.ir/article_25228_2f44191fbe74d16f3239dab802b9b644.pdf
• ISSN: 2008-8906; 2322-2190

در طول اجرای پروژۀ تحقیقاتی جمع‌‌آوری و شناسایی فون حلزون‌‌های رودخانۀ کرج در استان البرز، طی سال‌‌های 1394 و 1395، تعداد زیادی از نرم‌‌تنان با استفاده از روش‌‌های متداول ازجمله توری‌‌های نمونه‌‌گیری و جمع‌‌آوری مستقیم با دست، از روی گیاهان آبزی، زیر چوب‌‌های پوسیده و روی درختچه‌‌ها و علف‌‌های هرز حاشیۀ رودخانه جمع‌‌آوری و بررسی شد. درمجموع، تعداد 19 گونه حلزون برای نخستین‌‌بار از رودخانۀ کرج استان البرز شناسایی شد که متعلق به 11 جنس از هشت خانواده بود و شناسایی براساس ویژگی‌‌های مورفومتری (شکل، اندازه، نقوش روی صدف، اپرکول، دریچۀ صدف، راست‌‌گرد یا چپ‌‌گردبودن صدف، محل قرارگیری سوراخ تنفسی، خط میانۀ پشتی، موکوس و رنگ آن، اندازۀ بدن، سوهانک، خط کلیه و دستگاه تولید مثلی) انجام شد. بیشترین و کمترین تنوع گونه‌‌ای در میان حلزون‌‌های شناسایی‌‌شده به ترتیب با 15 و هفت گونه مربوط به ایستگاههای دو و هفت از رودخانۀ کرج بود. بزرگ‌‌ترین خانواده ازنظر تنوع گونه‌‌ای خانوادۀ Lymnaeidae با چهار گونۀ Lymnaea truncatula، Lymnaea gedrosiana، Lymnaea palustris وLymnaea pereger بود؛ همچنین از بین گونه‌‌های شناسایی‌‌شده مهم‌‌ترین گونه ازلحاظ پزشکی در انتقال بیماری‌‌های انگلی در انسان و دام گونۀ Lymnaea truncatula است. گونۀ Gyraulus chinensis نیز برای نخستین‌‌بار از ایران گزارش می‌‌شود. تمام نمونه‌‌ها همراه با کلیۀ اطلاعات مکانی و زمانی مربوط، در موزۀ بخش تحقیقات جانورشناسی کشاورزی مؤسسۀ تحقیقات گیاه‌‌پزشکی کشور موجود هستند.