Stratejik ve Taktiksel Seviye Afet Yönetim Görevlerinin Karmaşıklığı: Bilgi Davranışları Objektifinden Aktivite Sistem Analizleri = Complexity of the Strategic Level and Tactical Level Disaster Management Tasks: Activity System Analysis Through the Lens of Information Behaviour

• Main Author: Alperen Mehmet Aydın
• Format: Article
• Language: English
• Published: Üniversite ve Araştırma Kütüphanecileri Derneği 2016-12-01
• Series: Bilgi Dünyası
• Subjects: Görev karmaşıklığı; bilgi davranışı; acil müdahale; : Task complexity; information behaviour; emergency response
• Online Access: http://bd.org.tr/index.php/bd/article/viewFile/519/572

Bu çalışmada afet durumlarında acil müdahaleden sorumlu olan stratejik ve taktiksel seviye acil müdahale personelinin bilgi davranışları incelenmektedir. Araştırmanın amacı acil durum personelinin karmaşık ve zaman kısıtlı görevleri yerine getirirken bilgiyi ne şekilde işlediğinin gözlenmesi ve analiz edilmesidir. Bu çalışma betimsel bir calışma olup, geçmişte yapılan görev çalışmalarından farklı olarak sahada gözlem ve analizlerden oluşmaktadır ve bu durum çalışmanın sonuçlarının gerçek hayatla örtüştüğünü kanıtlamaktadır. Alan çalışması AKOM (Afet Kordinasyon Merkezi) ve İstanbul İtfaiyesinin birimlerinde yapılmıştır. Veriler görüşme ve alanda gözlem tekniğiyle toplanmış ve verilerin analizi de niceliksel metodlar kullanılarak yapılmıştır. Byström ve Jarvelin (1995)’in iş görevleri hakkında yapmış olduğu terimselleştirme araştırmacı tarafından acil durum görevlerinin analizinde kullanılmıştır. Kültürel ve Tarihsel Aktivite Teorisi kuramsal, terimsel ve analitik çerçeve olarak değerlendirilmiş ve bu kuramın hiyerarşik yapısı (Leont’ev, 1978; Wilson, 2006b, 2008) analitik çözümleme için kullanılmıştır. Bulgular zaman baskısı ve görev karmaşıklığının acil müdahale personeli üzerinde kayda değer etkilerinin olduğunu göstermiştir. Afet durumlarındaki kritik kararlar, stratejik ve taktiksel seviye, personelin karşılıklı sağlıklı bilgi paylaşabilecekleri ortam sağlandığı durumlarda hızlı ve etkin olmaktadır. Karşılıklı bilgi paylaşımı somut ve soyut vasıtalarla mümkün olmaktadır. Pratik etkileri bakımından araştırmada acil müdahale birimleri ellerinde mevcut bilgi ve haberleşme vasıtalarını karşılıklı ve sağlıklı iletişim kurmaya elverişli duruma getirmelidir ve farklı acil müdahale birimlerinin afet zamanlarında tek bir birimmiş gibi ortak hareket etmesi sağlanmalıdır sonuçlarına ulaşılmıştır. / This research investigates information behaviour of the strategic and tactical level commanders’ in emergency response context. The objective of the research is to observe and analyse the information processing of the emergency staff while carrying out complex, time critical tasks in emergency settings. Task studies in the recent literature discuss laboratory cases; this research has originality in investigating the real phenomenon. Fieldwork was conducted in AKOM (Afet Kordinasyon Merkezi – Disaster Coordination Centre) and Istanbul Fire Brigade settings. Data was collected via qualitative methods such as interviews and field observations. Emergency response tasks were analysed and categorised using Byström and Jarvelin’s (1995) conceptual framework. Cultural Historical Activity Theory is used as a theoretical framework and conceptual data analysis tool. Leont’ev (1978) and Wilson’s (2006b, 2008) activity system hierarchical structure was used to deconstruct tasks and scrutinise subtasks that has supporting role in emergency response context. Findings reveal that time pressure and task complexity has significant role on emergency response decision tasks and the way of responders’ information processing. To hedge uncertainty and make effective timely decisions, tactical and strategic level commanders collaboratively share information using abstract and concrete tools such as ICT, language, mobile devices and radio. As practical implications, the results of this research shed lights onto redesign of ICT tools used during disaster times, and restructuring the disaster management organisations to facilitate effective knot working while emergency response.