YENİDOĞAN (SİVRİHİSAR) SEPİOLİT YATAĞININ JEOLOJİSİ, MİNERALOJİSİ VE OLUŞUMU

• Main Author: Mefail YENİYOL
• Format: Article
• Language: English
• Published: General Directorate of Mineral Research and Exploration 1992-07-01
• Series: Bulletin of the Mineral Research and Exploration
• Subjects: -
• Online Access: http://dergipark.gov.tr/bulletinofmre/issue/3933/52303?publisher=mta
• ISSN: 0026-4563; 2651-3048

Lületaşı olarak tanınan yumru sepiolitler dışında 1960 lı yıllardan bu yana Eskişehir Neojen havzasında bazı tabakalı sepiolit yataklarının da bulunduğu bilinmektedir. Sivrihisar'ın güneyinde Yenidoğan köyü bitişiğinde bulunan sepiolit yatağı, bu yataklar arasında en önemlilerinden biridir. Burada sepiolit, dolomit ve dolomitik marn ardalanmasından meydana gelen Pliyosen istifinin üst kesiminde iki ayrı seviye halinde yer alır. Alt sepiolit seviyesi en çok 3 m kalınlığında olup sepiolit kili ve dolomitli sepiolit içerir. Üstteki seviyenin maksimum kalınlığı ise 10 m dir ve düzenli bir biçimde 750 000 m2 yi aşkın bir alanda yayılım gösterir. Bu seviye sepiolit kili ve sepiolitli tabaka ve merceklerin ardalanmasından meydana gelir, sepiolit kili % 90 dan fazla sepiolit minerali ve değişen ancak % 10 nu geçmeyen oranlarda organik malzeme içerir. Bunların dışında bazan % 5 ten az kuvars, feldispat, illit, dolomit ve pomza kırıntıları da bileşimde bulunabilir, sepiolitli dolomit üst seviyede en bol bulunan sepiolitli malzemedir. Dolomit içeriği % 50 den az olup, bazan illit ve kuvars kırıntıları da bileşiminde yer alabilir, sepiolit alkalin göl ortamının sığ kenar kesimleri, kısa ömürlü gölcükler ve bataklıklarda çökelmiştir, sepiolit oluşumunu 8-8.5 pH değerlerindeki Si4+ ve Mg2+ açısından zengin çözeltiler sağlamıştır. Bu koşullarda sepiolit, göl suyundan doğrudan kristallenme ve çökelme ile oluşmuştur, sepiolit oluşumu ayrıca diyajenez ve diyajenez sonrası evrelerde de taneler arası boşluk ve kuruma çatlaklarında dolaşım halindeki çözeltilerden doğrudan kristalleşme yoluyla meydana gelmiştir.