دانش سیاسی حوزوی، سرشت و مختصات آن

• Main Author: عبدالوهاب فراتی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Political Studies Association of the Seminary 2012-09-01
• Series: ‫سیاست متعالیه‏
• Subjects: دانش; دانش سیاسی; حوزوی; حوزهای; نص; شرایط اجتماعی و سیاسی; مراکز دورگه
• Online Access: http://sm.psas.ir/article_19988_8f68c27a1bdd6162fa2945f9c2a8b1b9.pdf
• ISSN: 2345-2676; 2645-5811

بستر شکل‌گیری موضوع مقاله حاضر بعنوان «دانش سیاسی حوزوی»، این سه سؤال است: عوامل اجتماعی و معرفتی ظهور مراکز دورگه آموزشی و پژوهشی در عرصه علوم سیاسی در حوزه علمیه قم کدام‌ند؟ نهادها و مراکزی که طی این سه دهه به توزیع و احیاناً تولید دانش سیاسی پرداخته‌اند، کدام‌ند؟ ظرفیت‌ها و محدودیت‌های هر یک از مراکز در بسط و نهادینه کردن دانش سیاسی در حوزه علمیه قم چیست؟ فرضیه و پاسخ اولیه مقاله حاضر آن است که دانش سیاسی حوزه علمیه قم، برایند تعامل و شرایط سه مؤلفه نصوص اسلامی، روحانیت (به عنوان مفسر) و شرایط اجتماعی سیاسی است. به سخنی دیگر، دانش سیاسی حوزوی در درون یک مثلث شکل می‌گیرد که در رأس آن نص دینی است و در یک قاعده‌اش روحانیت است که نیازهای عصر خویش را به صورت پرسش‌های تاریخی به نص، عرضه و از آن، راه حل مطالبه می‌کند و در قاعده دیگر مثلث شرایط تاریخی، اجتماعی و سیاسی قرار دارد که برآن نیازها و پرسش‌ها تأثیر می‌گذارد و طبعاً آنها را در هر دوره‌ای متفاوت می‌سازد. شرایط جدیدی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به‌وجود آمد که درون آن روحانیت به عنوان متولی نظام بر آمدة از آن، می‌بایست زندگی سیاسی مؤمنان را برحسب بینش مذهبی، مفهومی سازد، سبب ظهور و تکوین شاخه‌هایی از دانش سیاسی و نیز رواج مطالعات سیاسی در فضای فکری حوزه علمیه قم گردید.