تأثیر روش‌های مختلف کاشت بر شوری خاک، عملکرد ریشه و کارایی مصرف آب روناس (.Rubia tinctorum L) در شرایط شور استان یزد

• Main Authors: محمد حسین بناکار, غلامحسن رنجبر, ولی سلطانی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: University of Birjand 2018-12-01
• Series: Environmental Stresses in Crop Sciences
• Subjects: آب‌شور; آلیزارین; خاک شور; رنگرزی; کاشت جوی و پشته; گیاهان دارویی
• Online Access: http://escs.birjand.ac.ir/article_899_c1e0d410e24d3eeaee95f5eed210f845.pdf
• ISSN: 2228-7604; 2383-3084

اگرچه کشت روناس (.Rubia tinctorum L) با هدف استخراج ترکیبات مفید در ریشه آن در بسیاری از مناطق شور بخصوص در مناطق پسته‌کاری معمول بوده است، بااین‌حال تحقیقات اندکی بر روی جنبه‌های زراعی آن ازجمله روش‌های مناسب کاشت انجام شده است. این تحقیق به‌منظور بررسی روش‌های مختلف کاشت روناس و مقایسه آن با روش سنتی، به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی و با سه تکرار طی سال­های 94-1390 در مزرعه تحقیقات شوری صدوق اجرا گردید. تیمارهای موردنظر شامل روش سنتی (کاشت به‌صورت کپه‌ای با ماسه‌بادی)، کاشت به‌صورت ‌کپه‌ای با خاک، کاشت بالای پشته، کاشت در محل داغاب، کاشت ته جوی و کاشت به‌صورت خطی بود. مقدار بذر مصرفی برای تمام تیمارها 300 کیلوگرم در هکتار بود و آبیاری با آب‌شور 10 دسی زیمنس بر متر انجام گرفت. در انتهای سال سوم در اواخر شهریورماه ریشه‌های روناس از خاک خارج و پس از خشک شدن وزن آن‌ها تعیین گردید. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار عملکرد تر و خشک ریشه مربوط به روش کاشت خطی (به ترتیب 18.52 و 4.98 کیلوگرم در متر مربع) و کمترین آن مربوط به روش کاشت روی پشته (به ترتیب 1.13 و 0.34 کیلوگرم در متر مربع) بود. این امر به دلیل بالاتر بودن تراکم بوته و پایین‌تر بودن شوری خاک در روش کاشت خطی نسبت به روش کاشت بالای پشته بود. درمجموع، کاشت روناس به طریق خطی عملکرد خشک ریشه را به میزان 2.5 برابر نسبت به روش کاشت سنتی افزایش داد. بیشترین مقدار کارایی مصرف آب (0.79 کیلوگرم بر متر مکعب) نیز از روش کاشت خطی حاصل گردید. به نظر می­رسد کاشت روناس به روش خطی در شرایط شور، بتواند ضمن بهبود عملکرد ریشه و کارایی مصرف آب، موجب کنترل مطلوب‌تر شوری خاک نیز ‌‌گردد.