Nöropsikiyatrik Semptom Bilinirliği Üzerinden Sağlık Okur Yazarlığı

• Main Authors: Oğuzhan Kılınçel, Rukiye Ay
• Format: Article
• Language: English
• Published: Rabia Yılmaz 2020-09-01
• Series: Journal of Contemporary Medicine
• Subjects: psychiatry; neurology; neuropsychiatric symptom; health literacy; psikiyatri; nöroloji; nöropsikiyatrik semptom
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/jcm/issue/55222/723441

Amaç: Sağlık okur-yazarlığı; sağlığın korunması ve sürdürülmesi için bireyin sağlık bilgisine ulaşma, anlama ve kullanma becerisi olarak tanımlanır.Bu çalışmada, kişilerin psikiyatri ve nöroloji polikliniklerine başvurmakonusundaki bilgi düzeylerini ölçmek ve sosyodemografik verilerle ilişkisinideğerlendirmek amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Araştırmaya 2020 Mart ayında Sakarya ilinde merkezilçedeki aile hekimliği polikliniklerine başvuran 118 hasta dahil edildi. Buçalışma kesitsel tanımlayıcı tipte planlanmıştır. Aile hekimleri tarafındankatılımcılardan onay alındıktan sonra okur-yazar olan katılımcılara yazılıanket yöntemiyle, olmayanlara ise yüz yüze görüşme yöntemiyle uygulandı.Literatürdeki yayımlanmış sağlık okur-yazarlığı ölçme yöntemlerindenfaydalanılarak ankette sorulacak sorular belirlendi. Anket sorularının ilk 8tanesi sosyodemografik özelliklerle ilgili olup, sonraki 15 soruda hastanemizpsikiyatri ve nöroloji polikliniklerinde en sık rastlanılan 15 semptomsıralanarak “Bu semptomların varlığında psikiyatriye mi yoksa nörolojiye mibaşvurursunuz?” şeklinde iki seçenekli sorular soruldu. Ağlama, uykusuzluk,evham/endişe, isteksizlik, hayal görme, unutkanlık, sinirlilik, korkusemptomları “psikiyatrik semptomlar’’ olarak kabul edildi. Baş dönmesi,titreme, denge bozukluğu, baş ağrısı, konuşma bozukluğu semptomlarıvarlığında cevap olarak “nörolojik semptomlar” cevabı doğru seçenek olarakkabul edildi. Dikkat bozukluğu ve unutkanlık bölümlerin ortak semptomlarıolarak kabul edildi.Bulgular: Katılımcıların ortalama yaşı 37,45±11,31, %68,6'sı kadın, %53,4'üüniversite mezunu, %89,8 i şehirde yaşıyordu. Ağlama, evham, endişe,hayal görme, korku şikayeti olanların %90 dan fazlası psikiyatri bölümünebaşvuracağını belirtirken, Baş dönmesi, yürüme güçlüğü, baş ağrısıbelirtilerinin varlığında katılımcılar %90'nının üzerinde nöroloji seçeneğiniişaretledi. Çalışmamızda kadın cinsiyet, genç yaş, yüksek eğitim seviyesinesahip, şehirde yaşayan ve çalışan, kendisinde ve ailesinde psikiyatrikhastalık olan kişilerin nöropsikiyatrik semptom farkındalığı anlamlı şekildedaha yüksekti (p<0,05).Tartışma: Sık karşılaşılan, kaybedilen zaman, yanlış tanı ve tedavi, dahafazla hastane başvurusu, daha fazla sağlık harcamasına sebep olan yanlışbölüme başvuru düşük sağlık okuryazarlığının bir sonucudur.