بازسازی پالینولوژیک 1500 سال تاریخچه پوشش گیاهی ویسر در شمال ایران

• Main Authors: معصومه خاکپور سییج, الیاس رمضانی, علی‌اصغر ثیاب‌قدسی, حبیب زارع, هانس یوستن
• Format: Article
• Language: English
• Published: Agricultural Research, Education and Extension Organization 2014-02-01
• Series: رستنی‌ها
• Online Access: http://rostaniha.areo.ir/article_101282_140f35a6ebad582beb693cf20e865cf1.pdf
• ISSN: 1608-4306; 2423-6608

در این پژوهش، تغییرات پوشش گیاهی ویسر (منطقه کجور، مازندران) در اواخر هولوسن با کمک پالینولوژی (گرده­شناسی) و تعیین سن به روش رادیوکربن، بازسازی و نقش آب و هوا و فعالیت انسان در این تغییرات بررسی می­شود. نمودار گرده‌ ویسر نشان می­دهد که در طول حدود 1500 سال گذشته، توسکا همواره در منطقه مورد مطالعه وجود داشته است. برخلاف توسکا، لرگ کاهش چشمگیری را در حدود 900 سال پیش نشان می­دهد و پس از آن به ­تدریج از پوشش گیاهی اطراف تورب‌زار ناپدید می­شود. به ­نظر می‌رسد که کاهش لرگ با پدیده آب و هوایی موسوم به بی­نظمی اقلیمی سده­های میانی در ارتباط باشد که آب و هوایی گرمتر و پرباران­تر را برای حدود 1000 سال پیش برای شمال کشور پیشنهاد می­کند. درختان مهم جنگلی بویژه راش و ممرز نقش مهمی در ترکیب پوشش جنگلی منطقه در کل زمان مورد بررسی به خود اختصاص می­دهند؛ هرچند، در پی تغییرات آب و هوایی و فعالیت­های انسان، تغییرات چشمگیری در فراوانی آن‌ها در طول زمان دیده می­شود. مهمترین نشانه­های دخالت انسان در اکوسیستم اولیه و تغییر کاربری زمین در منطقه ویسر، وجود گرده‌های درختان میوه (گردو و فندق)، مقادیر چشمگیر خرد‌ه‌های ‌زغال، کاهش قابل­توجه گرده درختان جنگلی و افزایش گرده گونه­های علفی است. ویژگی­های رسوبی و داده­های حاصل از سنجش حساسیت مغناطیسی مغزه ویسر حاکی از وقوع فرسایش در اطراف تورب‌زار ویسر است که با توجه به حضور دیرینه انسان می­توان آن را نشانگر افزایش فعالیت انسان در منطقه دانست. وجود قبرهای قدیمی در روستای ویسر نشانه­ای دیگر از حضور دراز مدت انسان در منطقه ویسر است.