مبانی روش‌شناختی نظریه‌سازی در جامعه‌شناسی اسلامی با تطبیق بر جامعه‌شناسی خانواده

• Main Authors: سید محمد صادق مهدوی, حسین بستان (نجفی)
• Format: Article
• Language: fas
• Published: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه 2012-09-01
• Series: روش شناسی علوم انسانی
• Subjects: علوم اجتماعی اسلامی; علم دینی; مبانی روش‌شناختی نظریة جامعه‌شناسی; نظریة خانواده
• Online Access: http://method.rihu.ac.ir/article_196_82b2a69586a17aa0a85166073246d2f4.pdf

این مقاله با هدف زمینه‌سازی برای توسعة علوم اجتماعی اسلامی به طور عام و تأسیس الگویی برای جامعه‌شناسی اسلامی به طور خاص، به بررسی مهم‌ترین مبانی روش‌شناختی نظریه‌سازی در جامعه‌شناسی اسلامی با تطبیق بر حوزة جامعه‌شناسی خانواده می‌پردازد. محورهای مورد تأکید مقاله عبارتند از: بهره‌گیری نظریۀ اسلامی در الگوی مورد نظر از روش‌های اجتهادی، عقلی و تجربی به گونه‌ای هماهنگ، پیروی این نظریه از هر دو نوع صورت‌بندی متداول در نظریه‌های جامعه‌شناختی، یعنی مجموعۀ قوانین و فرایندهای علّی، قرار داشتن این نظریه در زمرة نظریه‌های برد متوسط، تلفیق فردگرایی و کل‌گرایی روش‌شناختی، به‌کارگیری استراتژی قیاسی در ضمن یک الگوی ویژۀ متن- محور، اولویت داشتن ساخت مدل نظری و مدل هنجاری از میان انواع مدل‌ها، ترجیح رویکرد عملیاتی‌سازی مفاهیم، استخراج فرضیه‌های مورد نیاز از گزاره‌های متون دینی به دو شیوة مستقیم و غیر مستقیم و در نهایت، رعایت معیارهای روش‌شناسی اجتهادی از یک سو و معیارهای تأیید یا ابطال تجربی فرضیه‌ها از سوی دیگر.