Bilim Etiği: İnternetin Bilim Etiği Üzerine Etkileri

• Main Author: Mehmet Toplu
• Format: Article
• Language: English
• Published: Türk Kütüphaneciler Derneği (Turkish Librarians' Association) 2013-11-01
• Series: Türk Kütüphaneciliği
• Subjects: etik; bilim etiği; bilim etiği ve internet; bilim etiği ve Türkiye; bilimsel yayın etiği
• Online Access: http://tk.org.tr/index.php/TK/article/view/330

Bilim etiği alanındaki ilk tartışmalar 19. yüzyılda başlamıştır. 20. yüzyılın ikinci yarısında küresel ölçekli ekonomik, teknolojik vb. rekabet bilime olan ilgiye artırmıştır. Bunun sonucu olarak kendi öznel ve nesnel koşullarından koparılan bilim ve bilimsel ortam, devletlerin, ekonomik ve ticari kuruluşların desteklediği ve yönlendirdiği bir yapıda sürdürülmeye başlamıştır. Bu koşullar bilimsel bulgu ve sonuçlar üzerinde yönlendirici işleve sahip olurken, etik dışı davranışların da artmasına neden olmuştur. Aynı şekilde akademik çevredeki rekabetin artması ve daha fazla yayın yapma zorunluluğu etik dışı davranışları tetiklemiştir.İnternetin yaygınlaşması, web ortamındaki bilgi ve enformasyon kaynaklarına uluslararası düzeyde erişim olanağı sağlarken, aynı zamanda etik açıdan birçok sorunu da beraberinde getirmiştir. İçeriği bilimsel çevrelerin editoryal denetiminden geçmeyen ve doğruluğu şüpheli birçok enformasyon internet ortamında paylaşılmaya başlanmıştır. İnternet aynı zamanda uygulanan anket vb. tekniklerle ve değişik yazılım programları ile bireysel ve kurumsal birçok bilginin elde edilmesine olanak sağlamıştır. Bu durum kişisel ve kurumsal bilgilerin güvenliğinin sağlanması sorununu beraberinde getirmiştir. Var olan etik normlar hatta yasal düzenlemeler sorunun çözümünde işlevsiz kalmışlardır. Araştırmanın ilk bölümünde etik ve bilim etiği kavramları tarihsel süreç içerisinde ele alınmış, bilimsel araştırma ve bilimsel yayıncılık alanındaki etik dışı davranışlar tartışılmıştır. Araştırmanın ikinci bölümünde internetin bilimsel araştırmalara ve buna bağlı olarak bilim etiği üzerindeki etkileri irdelenmiştir. Araştırmanın son bölümünde Türkiye’de bilim etiği alanında yürütülen çalışmalara yer verilmiştir.