بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌‌های نسترن کوهی (Rosa canina L.) مناطق شمال غرب و غرب ایران با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیک، بیوشیمیایی و ویژگی‌‌های میوه

• Main Authors: رقیه نجف زاده, سهیلا نوجوان, حسین عبدی, زینب رشیدی, ناهید مستوفی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: University of Isfahan 2019-12-01
• Series: Taxonomy and Biosystematics Journal
• Subjects: رویشگاه‌های طبیعی; صفات کیفی; فعالیت آنتی‌اکسیدانی; نسترن کوهی
• Online Access: https://tbj.ui.ac.ir/article_25213_b72cdea2f93b130646f669c98bac8bf5.pdf

درختچۀ نسترن کوهی یکی از گیاهان دارویی ارزشمند است که با توجه به غنی‌‌بودن ترکیبات مفید در میوه‌‌های این درختچه، امکان استفاده از این گیاه به‌‌صورت مکمل‌‌های غذایی وجود دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی برخی صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی میوۀ 20 ژنوتیپ نسترن کوهی جمع‌‌آوری‌‌شده از رویشگاههای طبیعی مناطق شمال غرب و غرب کشور انجام شد. قطر تنه، سطح مقطع تنه، ارتفاع بوته، عرض تاج و شاخص اندازه و حجم درختچه، قبل از برداشت نمونه‌‌ها یادداشت شد. صفات اندازه‌‌گیری‌‌شده شامل طول برگچه، عرض برگچه، وزن تر برگچه، طول و عرض میوه، طول دم میوه، وزن تر میوه، تعداد بذر در میوه، عطر و طعم میوه، بافت میوه، ظاهر و جذابیت میوه، فنل کل، فلاونوئید کل و ظرفیت آنتی‌‌اکسیدانی می‌‌شد. طبق نتایج تجزیۀ واریانس داده‌‌ها، بین نمونه‌‌های جمع‌‌آوری‌‌شده از نقاط مختلف، برای تمامی صفات تفاوت معنی‌‌داری در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. همبستگی ضعیف میان صفات منجر شد تا دو مؤلفۀ اول تجزیه به مؤلفه‌‌های اصلی، درصد کمتری از تغییرات موجود در داده‌‌ها را توجیه کنند. برپایۀ تجزیۀ خوشه‌‌ای با استفاده از مربع فاصلۀ اقلیدسی و به روش Ward، ژنوتیپ‌‌های نسترن مطالعه‌‌شده به چهار گروه با ویژگی‌‌های متفاوت تقسیم شدند. نمونۀ مربوط به شهرستان شوط که به‌‌تنهایی در گروه چهارم جایابی شده بود و کمترین ارتفاع از سطح دریا را نیز داشت، ازنظر بیشتر صفات، بیشترین مقدار را به خود اختصاص داد و امکان توجه به آن در برنامه‌‌های اصلاحی وجود دارد.