„Nazbyt literackie”. Związki między Akutagawą Ryūnosuke i Tanizakim Jun’ichirō

• Main Author: Mikołaj Melanowicz
• Format: Article
• Language: deu
• Published: Nicolaus Copernicus University in Toruń 2017-12-01
• Series: Litteraria Copernicana
• Subjects: akutagawa ryūnosuke; tanizaki jun’ichirō; spotkania; "bungeiteki na, amari ni bungeiteki na" (literackie, nazbyt literackie); "jōzetsuroku" (kronika gadulstwa); nezu matsuko
• Online Access: https://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/LC/article/view/15459
• ISSN: 1899-315X; 2392-1617

<p>Tematem artykułu są relacje między dwu wybitnymi pisarzami japońskimi z wyróżnieniem epizodu ich spotkania w Osace w ostatnim roku życia Akutagawy oraz ich polemiki na temat istoty powieści.</p><p>Autor artykułu wyjaśnia istotę tej polemiki, którą zapoczątkowała krytyczna wobec Tanizakiego wypowiedź Akutagawy w dyskusji publikowanej na łamach „Shinchō”. Natomiast Tanizaki w cyklu esejów <em>Jōzetsuroku</em> (<em>Kronika gadulstwa</em>) wyjaśniał, że struktura fabularna powieści podnosi jej wartość artystyczną. Dla Akutagawy była to też okazja do krytycznej oceny współczesnych mu zjawisk literackich. Sformułował je w 50 esejach pt.<em>Literackie, nazbyt literackie</em>.</p><p>W tym artykule autor koncentruje się na analizie esejów, w których Akutagawa ocenia między innymi twórczość takich pisarzy, jak: Shiga Naoya, Satō Haruo, Natsume Sōseki, Masamune Hakuchō, Tokuda Shūsei, Mori Ōgai i wielu innych, między innymi autorów tak zwanej powieści popularnej.</p><p>Jednak najczęściej przypominanym wątkiem wspomnianych esejów jest polemika, która zainteresowała czytelników dzięki śmiałym ocenom, między innymi pochwale powieści popularnej przez Tanizakiego, który skrytykował powieść autobiograficzną, ponieważ w tym czasie interesowały go bardziej „zmyślenia” niż opis przeżyć pisarza. Natomiast Akutagawa bronił prawdy o życiu wewnętrznym pisarza jako krytyka cywilizacji.</p><p>Kontrowersje między Akutagawą a Tanizakim zainteresowały środowisko literackie nie tylko ze względu na nazwiska cenionych pisarzy, lecz także z powodu oczekiwań odważnych opinii na temat dominującej wówczas formy literackiej, jaką stała się powieść, lecz także sytuacji w życiu kulturalnym kraju. Przedwczesna śmierć Akutagawy głęboko poruszyła czytelników i nadała polemice nowe znaczenia. Stała się ważnym wyznacznikiem zakończenia się okresu Taishō, mimo że toczyła się na marginesie życia społecznego i politycznego, obfitującego w symptomy niepokoju o przyszłość kraju. Polemika miała więc charakter po prostu literacki, nazbyt literacki – jak to określił Akutagawa.</p>