بررسی نسبت اخلاق و روایت با تأکید بر آرای پل ریکور

• Main Authors: ابوالفضل توکلی شاندیز, سید حسن اسلامی اردکانی, سید احمد فاضلی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: University of Zanjan 2020-02-01
• Series: Ta̓ammulāt-i Falsafī
• Subjects: اخلاق روایت; پل ریکور; هویت روایی; اخلاق فضیلت; اخلاق وظیفه‌باور
• Online Access: http://phm.znu.ac.ir/article_38515_5e9af745326e51c272282cf4d943ba0b.pdf

این مقاله می‌کوشد به تأمل در مورد نسبت اخلاق و روایت با تأکید بر آرای پل ریکور، فیلسوف بزرگ فرانسوی بپردازد. به این منظور پس از نگاهی اجمالی به مفهوم و نظریه‌های روایت و طرح پیشینه موضوع در مورد نسبت اخلاق و روایت، به سراغ نسبت روایت و اخلاق در آرای ریکور می‌رود. به این منظور پس ارائه برداشت ریکور از روایت، کلیات آرای اخلاقی وی را مورد بررسی قرار می‌دهد و می‌کوشد روشن سازد که آرای اخلاقی وی در گسترۀ اخلاق هنجاری چه جایگاهی دارد. در نهایت مهم‌ترین نسبت‌هایی که بین روایت و اخلاق در آرای ریکور برقرار هستند را شرح می‌دهد. نتیجه اینکه تمام ابعاد نظرات ریکور در زمینه اخلاق در ذیل نسبت آن با روایت نمی‌گنجد، اما نقش روایت در تکوین و انتقال اخلاق بسیار مهم است. از جمله اینکه روایت بنیان «خویشتن» بوده، موجب می‌شود بتوان «دیگری» را در زندگی «خویشتن» دخالت داد و حضور دیگری، خود سرآغاز اخلاق است. همچنین روایت شیوۀ انتساب کنش و لذا پذیرش مسئولیت اخلاقی است. اهمیت دیگر روایت برای اخلاق این است که محمل تخیل و در نتیجه تخیل اخلاقی است. در نهایت اینکه روایت نقش مهمی در پرورش حکمت عملی دارد چراکه فرصتی را برای تفکر در موقعیت پدید می‌آورد و همچنین امکان آموزش و انتقال اصول اخلاقی را فراهم می‌سازد.