اثر تزریق پاپاورین داخل فضای ساب‌آراکنویید بر مرگ و میر و ناخوشی در بیماران دچار خون‌ریزی خود به خودی ساب‌آراکنویید همراه با وازواسپاسم مغزی

• Main Authors: Massish Saboori, Bahador Mohammad Amin, Saeid Abrishamkar
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Vesnu Publications 2011-11-01
• Series: مجله دانشکده پزشکی اصفهان
• Subjects: Mortality; Subarachnoid hemorrhage; Cerebral vasospasm; Papaverine
• Online Access: http://jims.mui.ac.ir/index.php/jims/article/view/869
• ISSN: 1027-7595; 1735-854X

مقدمه: وازواسپاسم مغزی به عنوان یکی از اصلی‌ترین علل مرگ و میر و ناخوشی در بیماران دچار خون‌ریزی ساب‌آراکنویید (Subarachnoid hemorrhage یا SAH) شناخته شده است. هدف از این مطالعه، بررسی اثربخشی تزریق پاپاورین در فضای ساب‌آراکنویید بر مرگ و میر و ناخوشی در بیماران دچار خون‌ریزی ساب‌آراکنویید خود به خودی همراه با وازواسپاسم مغزی بود. روش‌ها: این مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی کنترل شده بود که طی سال‌های 89-1388 در بخش جراحی مغز و اعصاب بیمارستان الزهرا (س) در اصفهان انجام شد. پنج بیمار مبتلا به خون‌ریزی ساب‌آراکنویید خود به خودی همراه با وازواسپاسم مغزی که به علت هیدروسفالی نیاز به ونتریكولوستومی داشتند، وارد گروه مداخله شدند و تحت ونتریکولوستومی و تزریق پاپاورین در فضای ساب‌آراکنویید (40 میلی‌گرم هر 12 ساعت تا 72 ساعت) قرار گرفتند. 10 بیمار مبتلا به خون‌ریزی ساب‌آراکنویید خود به خودی همراه با وازواسپاسم مغزی با یکسان سازی بر اساس سن، جنس، بیماری زمینه‌ای و شدت خون‌ریزی برای شرکت در گروه شاهد انتخاب شدند و تحت درمان استاندارد قرار گرفتند. مرگ و میر، سطح هوشیاری (Glaco coma scale یا GCS) و تغییرات معاینات عصبی در بیماران قبل و دو هفته پس از جراحی سنجیده و مقایسه شد. یافته‌ها: طی مطالعه، 9 زن و 6 مرد با میانگین سنی 8/12 ± 0/54 سال بررسی شدند. مشخصات اولیه بین دو گروه تفاوت معنی‌داری نداشت (05/0 < P). دو هفته پس از جراحی، تنها 1 نفر (20 درصد) در گروه شاهد فوت کرد که تفاوت معنی‌داری با گروه مداخله، که همگی زنده ماندند، نداشت (667/0 = P). در گروه مداخله میانگین GCS بعد از دو هفته نسبت به بدو ورود بهبودی معنی‌داری داشت (از 6/1 ± 2/8 به 6/2 ± 8/12؛ 008/0 > P)، در حالی که تغییر معنی‌داری در گروه شاهد دیده نشد (از 8/1 ± 8/8 به 8/1 ± 0/9؛ 729/0 = P). در گروه مداخله در یک بیمار همی‌پلژی سمت راست پس از دو هفته به همی‌پارزی بهبود یافت اما در گروه شاهد بهبودی در معاینات عصبی ایجاد نشد. نتیجه‌گیری: تزریق پاپاورین در فضای ساب‌آراکنویید در بیماران دچار خون‌ریزی خود به خودی ساب‌آراکنویید همراه با وازواسپاسم مغزی در بهبودی کلینیکی تأثیر چشمگیری داشت اما در بهبود ضایعات عصبی تأثیری نداشت. انجام مطالعات با حجم نمونه‌ی بیشتر و پی‌گیری طولانی‌تر در آینده توصیه می‌شود.