مطالعه برخی شاخص‌های مورفو فیزیولوژیک گیاه دارویی نوروزک در شرایط تنش کمبود آب

• Main Authors: مجید دشتی, محمد کافی, حسین توکلی, محمد میرزا
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Ferdowsi University of Mashhad 2015-06-01
• Series: پژوهشهای زراعی ایران
• Subjects: تنش آب; رشد; رنگیزه‌های فتوسنتزی; نوروزک
• Online Access: https://jcesc.um.ac.ir/article_37224_364caade91c199c72b4cbae3dee1f32a.pdf
• ISSN: 2008-1472; 2423-3978

به‌منظور بررسی تأثیر تنش کمبود آب بر خصوصیات رشد و محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی گیاه دارویی نوروزک (Salvia leriifolia Benth.)، یک آزمایش گلخانه‌ای در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش، پتانسیل‌های مختلف آب خاک شامل 035/0- (شاهد)، 138/0- (تنش ملایم)، 516/0- (تنش متوسط) و 92/1- مگاپاسکال (تنش شدید) در دو وضعیت تنش کمبود آب مداوم و موقت بودند. یک دسته از تیمارهای تنش، به‌طور ثابت در سطوح تنش فوق نگه داشته شدند (تیمارهای کمبود آب) و در دسته دیگر پس از تخلیه رطوبت خاک تا پتانسیل‌های فوق، تا حداکثر ظرفیت نگهداری آب آبیاری شدند (تیمارهای بازیافت). نتایج نشان داد که تنش ملایم کمبود آب منجر به کاهش معنی‌دار تعرق تجمعی، وزن خشک برگ‌های زرد و نیز افزایش میزان کلروفیل a، b و کل در مقایسه با شاهد گردید. کلیه صفات مورد مطالعه در تیمارهای تنش کمبود آب تا پتانسیل 516/0- مگاپاسکال (تنش متوسط) تفاوت معنی‌داری نداشتند. با افزایش شدت تنش به بیش از 516/0- مگاپاسکال تعداد برگ، سطح برگ و وزن خشک اندام‌های هوایی و ریشه به‌طور معنی‌داری (05/0P≤) کاهش یافت. بیشترین سطح ویژه برگ (SLA) به میزان 135 سانتی‌متر مربع بر گرم در پتانسیل 138/0- مگاپاسکال حاصل گردید که تنها با تیمار تنش شدید تفاوت معنی‌دار داشت. تیمار تنش شدید، باعث افزایش غلظت کارتنوییدهای کل به میزان 17 درصد و نسبت ریشه به اندام‌های هوایی به میزان 9/3 تا 3/4 برابر در مقایسه با شاهد شدند.