تحلیل همدیدی و ترمودینامیکی توفان‌های تندری در ایستگاه‌های هواشناسی همدان

• Main Authors: فخرالدین ایران پور, حجت اله یزدان پناه, علی حنفی
• Format: Article
• Language: English
• Published: Ferdowsi University of Mashhad 2015-03-01
• Series: جغرافیا و مخاطرات محیطی
• Subjects: توفان تندری; همدید; ترمودینامیک; شاخص‌های ناپایداری; همدان
• Online Access: https://geoeh.um.ac.ir/article_28438_38952da7ce824b96be30635647bd4bb0.pdf
• ISSN: 2322-1682; 2383-3076

توفان‌های تندری به‌طور گسترده‌ای بر انسان، ثروت و سرمایه او، به‌ویژه در بخش کشاورزی، هوانوردی، دریایی و غیره اثر می‌گذارد. در پژوهش حاضر به‌منظور بررسی توفان‌های تندری، داده‌های مربوط به توفان‌های تندری در یک دوره آماری 15 ساله (2006-1992) از مرکز تحقیقات هواشناسی همدان دریافت گردید. همچنین به‌منظور تحلیل همدیدی الگوهای توفان، داده‌های مربوط به فشار تراز دریا (Slp) و 500 هکتوپاسکال از سایت مرکز پیش‌بینی محیطی آمریکا دریافت و نقشه‌های موردنیاز در محیط نرم‌افزاری گردس ترسیم و مورد تحلیل قرار گرفت. نمودارهای ترمودینامیک موسوم به 10 آوریل 2005 و 31 اکتبر 2006، از وب‌سایت دانشگاه وایومینگ جهت مطالعه اخذ گردید. برای تحلیل دینامیک فعالیت‌های همرفتی از شاخص‌های ناپایداری استفاده شده است. رخدادهای توفان تندری با استفاده از نرم‌افزار Spss به شش خوشه تقسیم گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که در هر دو ایستگاه فرودگاه و نوژه به‌صورت همدید توفان تندری به همراه بارش رگباری رخ‌داده و این توفان‌ها ماهیت جبهه‌ای و همدیدی داشته است؛ اما در تاریخ 10 آوریل 2005 در ایستگاه فرودگاه توفان تندری به همراه بارش رگباری به میزان 16 میلی‌متر و در تاریخ 31 اکتبر 2006 در ایستگاه نوژه به‌ میزان 9 میلی‌متر گزارش‌شده است که علت این رخدادها همدیدی نبوده و دارای ساختار ترمودینامیکی می‌باشد. پرفشار سرد و ریزش هوای سرد به لایه‌های میانی جو در شمال غرب کشور و وجود کم‌فشار جنوبی در لایه زیرین جو که جریانات گرم و مرطوب عربستان را به منطقه وارد می‌کند، باعث رشد ابرهای کومولوس و کومولونیمبوس و ایجاد توفان تندری، بارش تگرگ و نیز باران‌های سیل‌آسا می‌گردد.