Obserwacja i refleksja — dwie relacje „turystów” z Hiszpanii w XVIII wieku

• Main Author: Paweł T. Dobrowolski
• Format: Article
• Language: English
• Published: Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences 2019-07-01
• Series: Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
• Subjects: Giuseppe Antonio Baretti; Edward Clarke; Hiszpania; relacje z podróży; Oświecenie
• Online Access: https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/2313
• ISSN: 0023-5881; 2719-6496

Osiemnastowieczne opisy podróży po Hiszpanii są rzadkie. Autor analizuje dwie relacje powstałe niemal równolegle na początku lat sześćdziesiątych XVIII w.: jedną autorstwa Włocha Giuseppe Antonio Barettiego, który zdążał z Lizbony do Włoch, a drugą Anglika Edwarda Clarke’a, przebywającego Hiszpanię w odwrotnym kierunku. Tych dwóch podróżników różnił punkt widzenia: zauważali, komentowali i zwracali uwagę na odmienne sytuacje społeczne, wydarzenia polityczne i osoby, z którymi zetknęli się w trakcie swoich podróży. Charakteryzowała ich różna formacja kulturowa oraz inny zasób wspomnień, przekazanych w opublikowanych przez nich relacjach. Włoski emigrant wracający z Londynu do ojczyzny akcentował inne aspekty kultury iberyjskiej, niż te zauważane przez brytyjskiego urzędnika (kapelana poselstwa) w trakcie wykonywania jego obowiązków. Autor stara się ustalić źródła podobieństw i różnic charakteryzujących obie opisywane perspektywy. Zastanawia się, czy jednym z nich nie był wybór utrwalonego, reporterskiego stylu pisarstwa podróżniczego dokonany przez Anglika, podczas gdy włoski podróżny starał się połączyć obserwacje z osobistym, subiektywnym komentarzem.