چارچوب نظری ساختار وجودی انسان بر مبنای تحلیل محتوای قرآن کریم

• Main Authors: Zahra Kiaei, Fariborz Bagheri, Khadijeh Abolmaali-Alhoseini
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Shahid Beheshti University of Medical Sciences 2021-03-01
• Series: پژوهش در دین و سلامت
• Subjects: انسان‌شناسی؛ رشد انسان؛ سلامت روان؛ صدر؛ قلب؛ کالبدشناسی
• Online Access: https://journals.sbmu.ac.ir/jrrh/article/view/27572
• ISSN: 2383-4331; 2383-4323

سابقه و هدف: انسان­شناسی یکی از دو مفروضۀ پنهان اساسی است که پایۀ تصور همۀ نظریه‌‌پردازان غربی و شرقی در ادیان مختلف از واقعیت و به‌دنبال آن ارائۀ نظریات علمی به‌ویژه در حوزۀ علوم انسانی است. تحولات انسان‌شناسی الهی (مسیحی و یهودی) و فلسفی (از پروتاگوراس تا نیچه) در غرب به‌تدریج به انسان‌شناسی تجربی با اساس ماتریالیستی و داروینیستی منتهی شده که محصول آن شناختی ناقص از انسان و کاربرد آن در شئون مختلف و آسیب‌های جبران‌ناپذیری در رشد و تعالی و سلامت روانی، اجتماعی و جسمانی او بوده است. در آثار دانشمندان مسلمان گرچه تصویری متعالی از انسان ارائه شده، اما فاقد عینیت و يکپارچگي و دارای ضعف کاربردی است. هدف پژوهش حاضر دستیابی به چارچوب نظری آفرینش یا «ساختار وجودی» انسان و تعالی و بالندگی او و استخراج اجزای این ساختار و روابط بین آنها در جهت عینی و کاربردی‌سازی با الگوبرداری از تمثیل آناتومی بُعد مادی (بدن) انسان بود. روش کار: این پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی قرآن و با استعانت از تفاسیر و پژوهش‌های اسلامی دیگر انجام گرفته است. به این صورت که آیات مربوط به‌روش کتابخانه‌ای جمع­آوری و سپس داده­های به‌دست‌آمده به‌روش استقرایی تحلیل شد. مؤلفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند. یافته‌ها: چهار لایۀ اصلی صدر، شغاف، قلب و فؤاد در ساختار وجودی انسان استخراج شد که بر پایۀ فطرت واقع شده است و هر یک مشمول طبقاتی از حالت، قوت، نهایت و غایت است که درمجموع 62 جزء مرتبط را شکل دادند. نتیجه‌گیری: قلب و لایه‌ها و اجزای آن و نوع ارتباط بین آنها چارچوب یکپارچۀ ساختار وجودی انسان با تکیه بر مقوله‌های استخراجی از قرآن کریم معرفی شدند که می­تواند راهنمای انسان‌سازی و جامعه‌سازی و تشخیص و درمان بیماری­های غیرجسمی باشد.   استناد مقاله به این صورت است: Kiaei Z, Bagheri F, Abolmaali-Alhoseini Kh. Theoretical Framework of the Existential Structure of Human-being Based on Content Analysis of the Holy Qur'an. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;7(1):124-136. https://doi.org/10.22037/jrrh.v7i1.27572