بررسی شیوع و عوامل مرتبط با عوارض شدید مادری (مادران نزدیک به مرگ) در اهواز، سال 1395

• Main Authors: سیده نرگس هاشمی, دکتر پوراندخت افشاری, دکتر مژگان جوادنوری, دکتر امل ساکی مالحی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Mashhad University of Medical Sciences 2020-04-01
• Series: Majallah-i Zanān, Māmā̓ī va Nāzā̓ī-i Īrān
• Subjects: حوادث تهدید کننده حیات; عوارض بارداری; مرگ‌و‌میر مادری
• Online Access: http://ijogi.mums.ac.ir/article_15966_e2d76221e4d73d5106c05a3d70c36fce.pdf
• ISSN: 1680-2993; 2008-2363

مقدمه: امروزه برای ارزیابی بهتر کیفیت مراقبت‌های مامایی علاوه بر مرگ مادر، از یک شاخص مکمل مفید به نام مادران "نزدیک به مرگ" استفاده می‌شود؛ مادرانی که به‌خاطر عوارض بارداری یا زایمان تا پای مرگ رفته، اما نجات پیدا کرده‌اند. مطالعات بسیار اندکی در این خصوص در ایران انجام شده است، و در خوزستان تاکنون مطالعه‌ای برای بررسی این شاخص انجام نشده است. لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین شیوع و عوامل مرتبط با موارد مادران "نزدیک به مرگ" در بیمارستان‌های اهواز در سال 1395 انجام شد. روش‌کار: این مطالعه مقطعی بر روی 3002 زایمان در 5 بیمارستان دولتی اهواز از اول خرداد تا سوم مرداد سال 1395 انجام شد. معیارهای سازمان جهانی بهداشت برای مادران "نزدیک به مرگ" استفاده شد که شامل شرایط بالقوه تهدید‌کننده زندگی (اختلالات قلبی- عروقی، تنفسی، کلیوی، خونی و انعقادی، کبدی، نورولوژی) و معیارهای عوارض شدید مادری (خونریزی شدید پس از زایمان، پره‌اکلامپسی شدید، اکلامپسی، سپسیس یا عفونت شدید سیستمیک و پارگی رحم) بود. میزان شیوع موارد نزدیک به مرگ مادر و نیز عوامل مرتبط با آن بررسی شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS (نسخه 22) و آزمون‌های کای دو، تی تست، من ویتنی و رگرسیون لوجستیک انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی‌دار در نظر گرفته شد. یافته‌ها: شیوع موارد "نزدیک به مرگ" مادر 6/29 مورد در 1000 تولد زنده بود. شایع‌ترین علت مستقیم آن پره‌اکلامپسی  (5/49%) و خونریزی شدید پس از زایمان (2/38%) بود. 26 نفر (2/29%) از مادران نزدیک به مرگ در بخش مراقبت ویژه بستری شدند. سن حاملگی پایین‌تر (001/0p<)، تحصیلات کمتر (008/0p<) و زایمان به روش سزارین (001/0p<) با احتمال بیشتری برای وقوع موارد "نزدیک به مرگ" مادر همراه بودند. نتیجه‌گیری: همانند دلایل مرگ مادری، پره‌اکلامپسی و خون‌ریزی‌های زایمانی، دلایل اصلی موارد "نزدیک به مرگ" مادر بود. سزارین و سن پایین‌تر بارداری، احتمال وقوع موارد نزدیک به مرگ را افزایش می‌دهد.