آسیب پذیری خطوط ریلی شمال دشت لوت در مقابل سیلاب

• Main Author: منیژه قهرودی تالی
• Format: Article
• Language: English
• Published: Ferdowsi University of Mashhad 2012-08-01
• Series: جغرافیا و مخاطرات محیطی
• Subjects: سیلاب; راه آهن; دشت لوت; ifas
• Online Access: https://geoeh.um.ac.ir/article_25555_7bd2be2217b4f98e1f7b890f22ecedd5.pdf
• ISSN: 2322-1682; 2383-3076

خطوط راه آهن ایران، بویژه در قلمرو مناطق خشک، از پدیده سیلاب به طور سالانه خسارت می‌بیند. بیشترین خسارات سیل در پل های ایجاد شده بر روی آبراهه هاست. دشت لوت ناحیه کم شیب بسیار وسیعی است که از شوره زارهای بزرگ و کوچک پوشیده شده و شبکه راه آهن شرق از شمال آن می‌گذرد. تعداد مسیل ها در این منطقه زیاد است؛ بطوری که 930 پل جهت عبور رواناب از زیر خطوط راه آهن ساخته شده است، که به دلیل پست بودن منطقه و فراوانی مواد منفصل، آبراهه ها تغییر بستر می‌دهند. از این رو بیشتر پل ها در معرض سیلاب و آبگرفتگی هستند. این پژوهش با هدف بررسی آسیب پذیری خطوط ریلی شمال دشت لوت در مقابل سیلاب انجام شده است. منابع داده مورد استفاده در پژوهش شامل داده به هنگام سایت های بین المللی و نقشه های 1:25000، و داده‌های ارتفاعی ASTER با ابعاد پیکسل 30 مترمی باشد. در این پژوهش بر اساس مدل مخزن سطحی و دانه سنجی از 17 نمونه رسوب سیلابی، نقاط تجمع رواناب در مسیر خطوط راه آهن توسط برنامه IFAS محاسبه گردیده است. نتایج نشان داد 47.21 کیلومتر از خطوط راه آهن بین ایستگاه های طبس تا نمکزار، رباط پشت بادام تا خنج و همچنین قسمتی از رمل تا جندق که دارای 107 پل می‌باشد، در معرض سیلاب و آبگرفتگی قرار دارد. 49.75 کیلومتر از این خطوط شامل فاصله بین ایستگاه های شیرگشت تا بعد از ده شور و تل حمید تا رباط پشت بادام که دارای 111 پل است، در معرض خطر احتمالی سیلاب قرار دارد. خروجی این تحلیل با رواناب به دست آمده از مدل I.C.A.R، مشاهدات میدانی و همچنین شاخص t-Trask ارزیابی شد. تحلیل نتایج به دست آمده گویای این است که خطوط راه آهن شرق در این منطقه از دشت های سیلابی عبور نموده و دارای مسیل های متعدد و متغیر هستند که این مسیل ها هنگام بارندگی توان زهکشی کافی را برای هدایت سیلاب ندارند.