Stronsiyum ve stronsiyum-magnezyum katkılarının ötektiküstü Al-17Si alaşımının içyapı ve mekanik özelliklerine etkisi

• Main Authors: Ali Paşa HEKİMOĞLU, Gizem AYATA
• Format: Article
• Language: English
• Published: Pamukkale University 2019-02-01
• Series: Pamukkale University Journal of Engineering Sciences
• Subjects: al-17si based alloys; microstructure; mechanical properties; al-17si esaslı alaşımlar; i̇çyapı; mekanik özellikler
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/pajes/issue/43460/532131?publisher=pamukkale

Al-17Si, Al-17Si-0,1Sr ve Al-17Si-0,1Sr-0,6Mg alaşımları kokil kalıba döküm yöntemi ile üretilmiştir. Alaşımların yapısal ve mekanik özellikleri üretilen alaşım külçelerinden talaşlı imalat yöntemiyle hazırlanan numuneler üzerinde yapılan incelemeler ile belirlenmiştir. İçyapı incelemeleri standart metalografik yöntemler ile hazırlanan ancak dağlama yapılmayan numuneler üzerinde gerçekleştirilmiştir. İncelenen alaşımların sertlik değerleri Brinell sertlik ölçüm yöntemi, mekanik özelikleri ise üniversal bir çekme deneyi makinesinde yapılan testler yardımıyla belirlenmiştir. İkili Al-17Si alaşımının içyapısının alüminyumca zengin α dendiritleri, primer silisyum, ötektik Al-Si ve β fazlarından oluştuğu, üçlü Al-17Si-0.1Sr alaşımının içyapısının ise ikili Al-17Si alaşımındaki fazlara ek olarak AlxSiySrz fazını içerdiği görülmüştür. Üçlü Al-17Si-0.1Sr alaşımına %0.6 oranında yapılan magnezyum katkısının ise bu alaşımın içyapısında Mg2Si fazının oluşmasına yol açtığı gözlenmiştir. Al-17Si alaşımının sertlik, akma dayanımı, çekme dayanımı ve kopma uzaması değerleri sırasıyla 57 BSD, 93.7 MPa, 127.6 MPa ve %2.4, olarak ölçülmüştür. Bu değerler Al-17Si-0,1Sr alaşımında 55 BSD, 95.2 MPa, 137.9 MPa ve %2.9, Al-17Si-0.1Sr-0.6Mg alaşımında ise sırasıyla 70 BSD, 123.2 MPa, 141.1 MPa ve %1.1 olarak ölçülmüştür. Stronsiyum katkısının ikili Al-17Si alaşımının sertliğini çok az da olsa düşürdüğü, akma ve çekme dayanımı ile kopma uzaması değerlerini ise iyileştirdiği görülmüştür. Magnezyum katkısının ise üçlü Al-17Si-0.1Sr alaşımının akma ve çekme mukavemetini önemli ölçüde artırdığı ancak, kopma uzamasını azalttığı belirlenmiştir. Stronsiyum ve stronsiyum-magnezyum katkılarının Al-17Si alaşımının mekanik özelliklerine etkisi alaşımların yapısal özelliklerine dayandırılarak açıklanmıştır.