İlk Fıkhu’l-Luğa Kitaplarında Sözdizim ve Anlamsal Yoruma Bir Bakış

• Main Author: Muhammet Mücahit Asutay
• Format: Article
• Language: Arabic
• Published: Aksaray University 2019-12-01
• Series: Mütefekkir
• Subjects: dilbilim; anlambilim; sözdizim; yorum; yapı
• Online Access: https://mutefekkir.aksaray.edu.tr/mutefekkir/article/view/365

Bu makalede, değinilen konular ve ele alınan başlıklar açısından modern dilbilim kitaplarına benzer şekilde hazırlanmış olan üç kitapta, sözdizim ve anlamsal yorum konusu araştırılacaktır. Çağdaş sayılabilecek üç dilcinin yazmış olduğu bu kitaplar: İbn Fâris’in (ö. 395/1004) es-Sâhibî fi fıkhi’l-luğati’l-ʽArabiyye ve aüneni’l-ʽArabi fî kelâmihâ adlı eseri, İbn Cinnî’nin (ö. 392/1002) el-Hasâis ve es-Seâlibî’nin (ö. 429/1038) Fıkhu’l-luğa ve Sırru’l-ʽArabiyye adlı eseridir. Arapça cümlelerdeki sözdizim değişikliği anlamsal yorumu nasıl etkiler? Görünüşte aynı anlama gelen fakat farklı cümle yapılarından oluşan cümlelerdeki anlam incelikleri nelerdir? soruları, çalışmamızın temel problematiğini teşkil etmektedir. İlk bakışta bu kitaplarda, takdim-tehir, müennesin müzekker anlamında; müzekkerin müennes anlamında kullanılması; ceminin müfred, müfredin cemi olarak kullanılması gibi bazı ipuçları göze çarpmaktadır. Buralardan hareketle her üç kitapta da sözdizim ve anlamsal yoruma konu olabilecek veriler tespit edilecektir.