واکاوی آماری موج گرمایی و دماهای گرانگین بیشینه کرمانشاه و ارتباط آن با نوسان اطلس شمالی

• Main Authors: مصطفی کرم پور, بهروز نصیری, زهره مریانجی, پارسا غلامی, خدیجه مرادی, سعید بساطی
• Format: Article
• Language: English
• Published: Ferdowsi University of Mashhad 2015-03-01
• Series: جغرافیا و مخاطرات محیطی
• Subjects: دمای کرانگین بیشینه; نوسان اطلس شمالی; موج گرمایی; هالت- وینترز; کرمانشاه
• Online Access: https://geoeh.um.ac.ir/article_28306_5969f0e346b9db268e76ba47c5aa7456.pdf
• ISSN: 2322-1682; 2383-3076

در سال‌های اخیر، مطالعه فرین‌ها و حدی‌ها برای کارشناسان و دانشمندان اقلیم به علت تأثیرات شدید و مخربی که بر فعالیت‌های انسانی و فرایندهای طبیعی دارند، مورد توجه قرارگرفته‌اند که در کشور ما نیز به‌صورت پراکنده به این مهم پرداخته می شود. در این پژوهش سعی شده پیش‌بینی و تحلیل دماهای کرانگین بالای کرمانشاه با استفاده از داده های بیشینه مطلق سالانه ایستگاه کرمانشاه و ارتباط آن‌ها با شاخص اقلیمی اطلس شمالی طی یک دوره 50 ساله (2010- 1961) بررسی شود. از روش رگرسیون (پلی نومیال و لگاریتمی) و آماره من- کندال برای آزمون معنی‌داری روند تغییرات سری‌های دمایی استفاده شد و نمودار آن با استفاده از نرم افزار مطلب ترسیم گردید. با استفاده از ضرایب همبستگی پیرسون ارتباط آن‌ها با شاخص NAO و موج گرمایی بررسی گردید. نتایج نشان می دهد که دمای 2 دهه 1970 و 1980 پایین‌تر و 3 دهه 1960، 1990 و 2000 بالاتر از متوسط طولانی‌مدت باشند و دهه 1980 سردترین و دهه 2000 گرم‌ترین دهه معلوم گردید. نتایج کلی این پژوهش بیانگر نوسانات فصلی در سری دماهای کرانگین بیشینه کرمانشاه است که این نوسانات معنی‌دار نیستند. برای پیش بینی دمای کرانگین بیشینه کرمانشاه مدل هالت وینترز بهترین مدل تشخیص داده شد که حاصل از این مدل نشان می-دهد در سال‌های 2014 و 2019 دما افزایش ناهنجاری خواهد داشت. بیشترین همبستگی بین نوسان اطلس شمالی و دماها در فصول سرد سال و در بازه زمانی یک ماهه و به‌صورت منفی نمود پیداکرده، درحالی‌که ضریب همبستگی در فصول گرم سال با وقفه سه ماهه و از رابطه‌ای مثبت برخوردار است.