Log-oran dönüşümlü verilerde çok değişkenli analiz ve bu analizin madencilik bilimindeki önceliği: Porfiri ve polimetalik damar tipi yatak örnekleri

• Main Authors: Farshad DARABI-GOLESTAN, Ardeshir HEZARKHANI
• Format: Article
• Language: English
• Published: General Directorate of Mineral Research and Exploration 2019-08-01
• Series: Bulletin of the Mineral Research and Exploration
• Subjects: Isometric log-ratio transformation; Subcompositional coherence; Correspondence analysis; Principal component analysis; Geochemical compositional data; Polymetallic and porphyry deposits; İzometrik logoran dönüşümü; Alt kompozisyonel uyumluluk; Benzerlik analizi; Temel bileşen analizi; Jeokimyasal bileşimsel verisi; Polimetalik ve porfiri yataklar
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/bulletinofmre/issue/39456/456958?publisher=mta

Her cevher sistemi, elementsel etkileşimler sebebiyle tipik belirli mineral birliktelikleri ile karakterize olur. Bu nedenle uyumluluk ve kapanım etkileri probleminin, jeokimyasal süreçlerle üstesinden gelinmelidir. Uyumluluk, tam ya da altkompozisyon içerisinde, iki bileşen (sütunlar veya kolonlar) arasındaki oranın aynı kalmasına işaret eder. Log-Oran dönüşümü (LOD), alt kompozisyonel uyumluluğunu desteklemek amacıyla oluşturulan bir standarttır. Log dönüşümlü veri, mineral birlikteliklerini açığa kavuşturmak amacıyla, benzerlik analizi (BA) ve temel bileşen analizi (TBA) gibi çokdeğişkenli analizlerin uygulanmasından önce, jeokimyasal veri için uygulanır. Bu çalışmada, alt kompozisyonel uyumluluğu, iki farklı polimetalik ve porfiri tipteki yataklarda jeokimyasal bileşimsel verilerin terslenmiş izometrik log-oran dönüşümü ile sağlanmıştır. Glojeh’de, izometrik log-oran (ilo) dönüşüm verileri esas alınarak, Ag, Au, As, Pb, Te, Mo ve tercihen S, W, Cu polimetalik elementleri zenginleşirken, Dalli Yatağı’nda görülen Au-Cu-(Mo) zenginleşmesi, porfiri tipi yatak oluşumuna işaret etmektedir. Veri matrisindeki sıfır değerlerinin işlenme ve Öklid uzaklıklarına göre her bir eksenin merkezinden belirlenen elementsel dışmerkezliliği belirleme yeteneği, LOD’un sıkıştırılabilmesi ile BA metodunun avantajlarıdır. Oysaki her iki durum içinde, her yönde dağılmış yükleme faktörleri ve elde edilen altkompozisyonel uyumluluğu, LOD’un esas alan TBA metoduna rekabet avantajı sağlar. Bu yöntemle elde edilen sonuçlar, jeokimya verilerini anlama yeteneğini ve LOD kullanılarak elde edilen çokdeğişkenli tekniklerin gücünü artırmaktadır.