Mevlânâ Konulu Romanlarda İçerik ve Tasarım İlişkisinin Sosyolojik Analizi

• Main Author: Muhammet Ali Özdoğan
• Format: Article
• Language: Arabic
• Published: Atatürk University 2019-06-01
• Series: İlahiyat Tetkikleri Dergisi
• Subjects: mevlânâ; popüler kültür; kitap tasarımı; bab-ı esrar; aşk; aşkın gözyaşları; din sosyolojisi; popular culture; book design; tears of love; religious sociology; mewlana; the secret door; love
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ilted/issue/46594/525819?publisher=atauni

Yayıncılık sektörü, gelişen teknik ve teknolojik imkânlara bağlı olarak yeni bir görünüm kazanmıştır. Kitaplar tür ve sayı olarak çoğalmıştır. Dağıtım, tanıtım ve tasarım kitabın en az içeriği kadar bir eserin talep görmesini belirleyici unsurlar haline gelmiştir. Ancak tasarım, eserin muhtevasından bağımsız değildir. Bu makale kapsamında ele alınan Mevlânâ hakkında yazılmış romanlarda da popüler kitapların dizaynında görülen çizgilere rastlanmaktadır. Yazar, eser ve okur arasında bir köprü vazifesi gören bu çizgiler sembolik imalar taşımaktadır. Zira içerik olarak dinsel bir görünüme sahip bu eserlerde soyut ifadeler bolca yer almaktadır. Bilhassa Mevlânâ’nın toplumumuzdaki karşılığının çoğulluğu yazarları ister istemez simgesel bir anlam havuzundan yararlanmaya yönlendirdiği söylenilebilir. Özellikle tasavvufun sembolik örüntülerden müteşekkil sahası bu alanla ilişkili yazılan kitapları simgesel ve şekilsel bakımdan etkilemiştir. İçerik tasarım ilişkisi açısından romanın fragmanı gibi tasarlanan kitap kapakları, prizmatik bir görünüm oluşturmuştur. Ortaya çıkan bu tabloyu netleştirmek amacıyla kitap dizaynının kurallarını popüler kültürün hangi dinamikleriyle anlaşma yaptığına odaklanılmıştır. Bu doğrultuda kitap tasarımında içeriğin nasıl belirleyici olduğu üzerinden dinselliğin ne tür popüler uzantılara dönüştüğü sorularına cevap aranmıştır. Bu sorulara cevap bulmak için literatür taraması ve Foucault merkezli söylem analizi yöntemi kullanılmıştır.