کیخسرو اژدهاکش

• Main Author: سجاد آیدنلو
• Format: Article
• Language: Avestan
• Published: University of Tabriz 2020-02-01
• Series: زبان و ادب فارسی
• Subjects: سنی ملوک الارض و الانبیا; تاریخ قم; کیخسرو; اژدها; اژدهاکشی
• Online Access: https://perlit.tabrizu.ac.ir/article_10296_097377f337de19045ef548abba553f4b.pdf

بزرگ‌ترین کردار داستان­های حماسی- اساطیری، اژدهاکشی است. در روایت­های ملّی- پهلوانیِ ایران غیر از یلان سیستان شماری از شاهان نیز با اژدها، موجودات اژدهافش یا اژدهایانِ پیکرگردانیده می­ستیزند و آنها را می­کشند یا در بند می­کنند. کیخسروِ کیانی هم یکی از این شهریاران است که در مآخذِ معروف و روایات متداول دربارۀ او، به اژدها اوژنی شناخته شده نیست امّا داستان رویارویی وی با اژدها روایت اصیل و کهنی است که پیشینۀ آن احتمالاً به منابعِ ایرانِ پیش از اسلام می­رسد و دو گزارشِ متفاوت از آن در منابعِ عربی و فارسی بازمانده است. گزارش نخست در سنی ملوک­الارض و الانبیای حمزۀ اصفهانی و سپس همایون­نامۀ زجّاجی و تاریخ گزیده و نزهت­القلوب مستوفی است که در آن کیخسرو اژدهایی را در کوه کوشید مابین فارس و اصفهان می­کشد و دیگری، روایتِ واحدِ تاریخ قم که این پادشاه برای دفع زیانکاریِ اژدها به منطقۀ قم می­آید و اژدها از دست او می­­گریزد. داستان اژدهاکشیِ کیخسرو به دلیلِ نیامدن در متون مهم و تأثیرگذاری چون شاهنامه و تاریخ طبری و نیز برجسته­تر بودنِ وجهِ قدسی و معنویِ این شاه نسبت به جنبۀ پهلوانی و جنگاوریِ او، ناشناخته و به­دور از توجّه مانده است.