| Summary: | Çatı, eylemin özne veya nesneyle ilişkisinin
niteliğini açıklayan bir kavramdır. Türkçede çatıya ilişkin kavramlar, özne ve
nesne esas alınarak oldukça işlevsel bir biçimde sınıflandırılmıştır.
Türkçedeki çatı kavramlarının Arapçadaki karşılıkları ise fiil kalıplarının
anlamları başlığı altında yer alır. Bu anlamların ve ilgili kavramların
Arapçada kendine özgü bir sistematiği ve mantığı vardır. Anadili Arapça olanlar
için bu sistematik, tutarlı ve anlamlı bir yapı arz eder. Ancak anadili Türkçe
olanların, Arapçada fiil kalıplarının anlamlarını ve çatı kavramlarını anlama
ve anlamlandırmalarına katkı sunacak bir sınıflandırmaya ve yaklaşıma da
ihtiyaç vardır. Fiil kalıplarının anlamları çeşitli çalışmalara konu
edilmiştir. Ancak çatı kavramları iki dilde karşılaştırılmamıştır. Bu
çalışmanın amacı, Arapçadaki çatı kavramlarını, Türkçedeki çatı tasnifi
üzerinden sınıflandırarak, onları Türkçeleriyle karşılaştırmaktır. Ayrıca Arapçadaki
fiil kalıplarının çatı dışındaki anlam ve işlevlerine, Türkçe dilbilgisi
kavramları perspektifinden bir yaklaşım geliştirmektir. Bu çalışmada, Arapçada
çatı karşılığında kullanılan bina kavramının, Türkçedeki çatı kavramını
da içeren daha geniş bir kavram olduğu, müteaddî teriminin, Türkçedeki geçişli,
oldurgan ve ettirgen kavramlarının karşılığı olarak kullanıldığı, dönüşlülük
olgusunun ise iki dildeki tarifinin farklı yapıldığı sonucuna ulaşılmıştır.
Türkçedeki çatı tasnifinin esas alınarak Arapçadaki çatı kavramlarını
sınıflandırmanın Arapça çatı kavramlarını anlama ve anlamlandırma açısından da
işlevsel olduğu değerlendirilmektedir.
|
|---|
