İnsan Şahsiyetinin İnşası ve Korunması Bağlamında Kur’ân’da Sığınma Realitesinin İsimlendirilmesi

• Main Authors: Ahmet Sait Sıcak, Necmettin Çalışkan
• Format: Article
• Language: Turkish
• Published: Tefsir Araştırmaları Dergisi 2019-04-01
• Series: Tefsir Araştırmaları Dergisi
• Subjects: Qur'an; Hijrah; al-Aman; al-Jiwar; Asylum; Refuge; Syria; Migration; Kur’ân; Hicret; Emân; Civâr; İltica; Sığınma; Suriye; Göç
• Online Access: http://dergipark.org.tr/tader/issue/44788/555746?publisher=tefader

Tarih boyunca diğer birçok kavramda olduğu gibi sığınma ve iltica olgusu da Doğu’da ve Batı’da ait oldukları paradigmaya uygun bir içerikle karşımıza çıkan farklı kavramlarla ifade edilmiştir. Kur’ân’ın sığınma olgusuna yaklaşımının ve bu realiteyi sunuşunun, Hz. Peygamber’i, ashabını ve onların yaşadıkları toplumu yansıtmanın ve sonraki nesillere tanıtmanın çok ötesinde hedefler taşıdığı söylenebilir. Böylelikle sığınma olgusunu yeniden anlamlandıran Kur’ânî bir kavram olarak hicret, aynı çağı ve kültürü paylaştığı civâr, emân ve himâye gibi kavramlardan da ayrılır. Kur’ân kelimelerinin sırlı dünyalarına yapılacak bir yönelimle ortaya çıkan, Kur’ân konularına bütünsel bakış ve furûk ilminin katkılarıyla elde edilebilecek içerikleriyle Kur’ân kavramları açısından sığınma ve iltica olgusuna bakıldığında bu kavramın Kur’ân’da inşa edilmesi takdir edilen medeniyetin ve örnek Müslümanın inşasını ve bu yapının devamını sağlayacak içeriğe sahip olduğu görülür. Yapılan araştırmalarda, günümüzde Batı’da kullanılan sığınma (asylum) ve iltica (refuge) kavramlarının ve bunların Kur’ân’ın nüzul ortamındaki karşılıklarının Kur’ânî bir kavram olarak karşımıza çıkan hicretten farklı anlam alanlarına sahip olduğu görülmektedir. Bu farklar arasında diğer tüm kavramların insan şahsiyeti açısından olumsuz bir anlam alanını ifade ederken hicretin olumlu hatta yüceltici bir manayı taşıması dikkat çekicidir. Bunlara ek olarak hâlihazırda kullanımda olan kavramların içerikleri üzerinde bir uzlaşmaya varılamamış olması da Kur’ân’ın bu konuda önerdiği fenomenel çözümün ortaya konulmasını gerekli kılmaktadır.  Bu çalışmada, öncelikle günümüzde ve Kur’ân’ın nüzul ortamında sığınma olgusunu karşılamak için kullanılan kavramlar ve içerikleri tespit edilecektir. Sonrasında ise Kur’ân’ın genel olarak sığınma olgusunu hangi bağlamlarda kullandığı Kur’ân’da l-c-e (ل-ج-أ) kökü ve müteradifleri üzerinden gösterilmeye çalışılacaktır. Bir Müslümanın şahsiyetinin korunması açısından sığınma olgusunun geçerlilik ve uygulanabilirliği, tarihte başta Hz. Peygamber olmak üzere sahabîlerin uygulamalarıyla ortaya konulacak ve son olarak da Kur’ânî bir kavram olarak hicret konusuna temas edilecektir. Günümüzde, özellikle ülkemize göç eden Suriyeli mültecilerle birlikte yaygın olarak kullanılmaya başlanan sığınma ve iltica kavramı yerine Kur’ânî bir kavram olarak hicretin dolayısıyla muhacirliğin gündeme alınması ve bu isimlendirme ve kavramlaştırma üzerine farkındalık oluşturmak bu çalışmanın temel hedefidir.