مبانی طراحی نظام سواد رسانه ای برای مقابله با خبر جعلی

• Main Authors: محمدحسین ساعی, محمدحسین آزادی, هادی البرزی دعوتی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Research and Polling Center of Islamic Republic of Iran Broadcasting 2020-01-01
• Series: Pizhūhish/hā-yi Irtibāṭī
• Subjects: خبر; خبر جعلی; رسانه‌­های اجتماعی; حباب فیلتر; سواد رسانه‌­ای
• Online Access: http://cr.iribresearch.ir/article_38227_3c2c86c901d6db0c65610640d96332bd.pdf
• ISSN: 2538-2977; 2538-2985

<strong>خبر جعلی، به دلیل اخلال در گردش اطلاعات صحیح در جوامع مدرن و دموکراتیک، تهدیدی جدی در مسیر انواع گزینشگری­‌های عمومی از‌جمله انتخابات آزاد به‌شمار می‌رود؛ یکی از مهم‌ترین راه‌­های مقابله با این تهدید، تجهیز کاربران به امکانات سواد رسانه‌­ای است؛ توفیق خبرجعلی در هر جامعه، بستگی تام به شیوه، نوع و میزان بازنشر و مصرف آن از سوی شهروندانِ کاربر رسانه‌­های جدید دارد؛ از</strong><strong>‌این‌رو، بررسی چرایی مصرف و باورپذیری خبرهای جعلی از سوی کاربران موضوع مهمی است که می‌بایست، پیش از هرگونه برنامه­‌ریزی برای طراحی نظام مقابله با خبرهای جعلی با رویکرد سواد رسانه‌­ای، در پی یافتن پاسخ‌­های مناسب برای آن بود. در این مقاله با بررسی جامع منابع علمی موجود و انجام مصاحبه عمیق، سه مضمون سازمان‌­یافته «دلایل مربوط به کاربران»، «دلایل مربوط به خبر جعلی» و «دلایل مربوط به جامعه» را با کمک روش تحلیل مضمون ارائه دادیم. یافته‌ها نشان دادند عواملی چون واقع­‌نمایی خبر جعلی و تطابق آن با منطق و باور افراد، تصدیق انبوه، فرکانس اکتشافی و شکل‌­گیری حباب فیلتر اطراف کاربران، خلأ اطلاعاتی، افزایش تعصب و تنزل اعتبار نهادهای رسانه­‌ای، اجرایی و رسمی ازجمله دلایل مصرف و باورپذیری خبر جعلی در جامعه هستند.</strong>