Między traumą a reifikacją, czyli o estetyzacji reprezentacji przeszłości i schematach pamięci społecznej

• Main Author: Jan Kajfosz
• Format: Article
• Language: English
• Published: Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences 2020-12-01
• Series: Sprawy Narodowościowe. Seria nowa
• Subjects: nation; social memory; aesthetic function; sensualism; reification; spontaneous perception
• Online Access: https://ispan.waw.pl/journals/index.php/sn/article/view/2379

Between Trauma and Reification, or on Aestheticization of Representations of the Past and on Patterns of Social Memory This paper attempts to answer two questions: first, how aestheticization and mediatization of representations of the past affects the possibility of their transmission between milieus distinguished by incompatible social memories, identifications or value and symbolic systems; second, how aestheticization of narratives of the past can affect the ability of their recipients to distinguish between individuals and collectives. The key concept is the degree of reification of collectives and the impact of such reification on the possibility to communicate representations of traumatic experiences of individuals. The author focuses on some feature films and analyses their ability to promote or inhibit dehumanization of individuals.   Między traumą a reifikacją, czyli o estetyzacji reprezentacji przeszłości i schematach pamięci społecznej Celem artykułu jest odpowiedzieć na dwa pytania: po pierwsze, w jaki sposób estetyzacja i mediatyzacja reprezentacji przeszłości rzutuje na możliwości ich transmisji między środowiskami społecznymi, które  odznaczają się niewspółmiernymi pamięciami społecznymi, tożsamościami zbiorowymi, systemami wartości i systemami symbolicznymi. Po drugie, w jaki sposób estetyzacja opowieści o przeszłości może oddziaływać na zdolność jej odbiorców do rozróżniania między jednostkami i zbiorowościami. Kluczową kategorią, wokół której osnuta jest zawierająca się w tekście argumentacja, jest przerost (hipertrofia) urzeczowienia z poziomu spontaniczności do poziomu refleksyjności, czyli z poziomu postaw przed-teoretycznych do poziomu postaw teoretycznych. Autor koncentruje się na kwestii uzależnienia społecznego przyzwolenia na publiczne ujawnianie przez ofiary przemocy swych traumatycznych doświadczeń od społecznien reprodukowanej tendencji do reifikacji zbiorowości. Sięga do przykładu wybranych filmów fabularnych o tematyce historycznej i autobiograficznej, koncentrując się na ich zdolności do lansowania bądź przeciwstawiania się dehumanizacji.