اصلاح و به‌روز‌رسانی تخمینگر هزینه معادن زیرزمینی بر اساس شرایط اقتصادی جهان و ایران (اعتبارسنجی: معدن سرب و روی عمارت شاهین)

• Main Authors: افشین اکبری دهخوارقانی, آرمین آزاد
• Format: Article
• Language: English
• Published: Yazd University 2020-10-01
• Series: Analytical and Numerical Methods in Mining Engineering
• Subjects: تخمین هزینه‎‌های معدن; مدل تخمین هزینه سوبولسکی; معدنکاری زیرزمینی; بررسی فنی- اقتصادی معدن; تخمینگرهای هزینه
• Online Access: http://anm.yazd.ac.ir/article_1828_00c4f5a4ef136ac613eab75daf693133.pdf
• ISSN: 2251-6565; 2676-6795

با توجه به سیاست‌های زیست‌محیطی جهان، معادن زیرزمینی اهمیت زیادی در عرصه معدنکاری یافته‌اند زیرا معادن زیرزمینی آسیب کمتری نسبت به روش‌های سطحی در محیط‌زیست ایجاد می‌کنند. محاسبه و تخمین حدود سود و سرمایه در مرحله امکان‌سنجی و پیش امکان‌سنجی یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین محاسبات در زمان شروع پروژه است. قطعاً پروژه با سود بالاتر، موجب تمایل به مشارکت سرمایه‌گزاران خواهد شد. در بررسی فنی و اقتصادی یک پروژه، محاسبه سود و زیان از طریق تخمین هزینه قابل محاسبه است. یکی از روش‌های مورد توجه مهندسان  برای تخمین مخارج پروژه، تخمینگرهای هزینه است. مدل‌های مذکور بر مبنای اطلاعات کسب شده از پروژه‌های مشابه در بازه‌های زمانی طولانی و تشکیل یک پایگاه داده‌ هزینه وسیع و تحلیل آماری این داده‌ها به منظور توسعه معادلات تخمین هزینه بدست می‌آیند. از جمله این مدل‌های تخمین هزینه معدن‌کاری می‌توان به تخمینگر هزینه سوبولسکی اشاره نمود. این تخمینگر هزینه در دومین ویرایش کتاب SME به چاپ رسیده است. این مدل مختص معادن زیرزمینی است که در سال 1988 تدوین و توسعه داده شده است. اصولاً تخمینگرهای هزینه باید با دقتی در حدود بیست و پنج درصد هزینه‌ها را در مرحله پیش امکان‌سنجی محاسبه کنند. بخش‎‌های گوناگون این مدل همچون هزینه تهویه، نگهداری، ساخت و اجرا، آبکشی و زهکشی، بارگیری و حمل، هزینه‌های روزانه کارگاه‌ها، هزینه سرمایه‌ای تجهیزات، هزینه تامین نیروی انسانی بر اساس داده‌های ورودی میزان تولید، هزینه هر بخش را تخمین می‌زند. در این پژوهش با استفاده از ضرایب تعدیل محاسبه شده بر مبنای آحاد‌بهای خدمات مهندسی در ایران، معادلات سوبولسکی برای تخمین هزینه در معادن زیرزمینی، برای سال 2019 به‌روز‌ و برای شرایط خاص ایران بومی‌سازی گردیده‌است. برای محقق شدن این امر ابتدا با یک مطالعه جامع، شاکله‌های هزینه هر معادله بر اساس طبقه‌بندی آحاد هزینه فعالیت‌های مهندسی شناخته شده در ایران مشخص گردید. سپس ضرایب تعدیل مورد نیاز بر اساس تغییرات شاخص هزینه در هر یک از شاکله‌ها و در نظر داشتن ضرایب وزنی مربوطه برای هر معادله محاسبه شد.  برای حصول اطمینان از صحت این معادلات، نتایج آنها با داده‌های هزینه پروژه‌ای در دست اجرا مطابقت داده شد که در تمامی موارد خطای هزینه محاسبه شده کمتر از بیست درصد بود. با استفاده از این معادلات می‌توان با تقریب بالا هزینه‌های یک معدن زیرزمینی را در ایران (دلار و ریال) و جهان (دلار 2019) محاسبه نمود. معادلات مذکور ابتدا با توجه به میزان تولید پیش‌بینی شده، تجهیزات موردنیاز را تخمین زده و سپس با استفاده از معادلات هزینه را نیز محاسبه می‌نمایند. تمامی ضرایب اصلاحی برای معادلات با استفاده از داده‌ها و اطلاعات سازمان برنامه و بودجه کشور و سازمان آمار ایران و بانک مرکزی محاسبه گردیده‌ است.