ناهمخوانی ابطال‌گرایی با واقع‌گرایی
ابطال‌گرایی پوپر نظریه‌ای درباره روش‌شناسی علمی و معیاری برای جداسازی گزاره‌های علمی از غیر‌علمی است که برخلاف روش استقرایی با تکیه بر بداهت روان‌شناختی گزاره‌های مشاهدتی و به اصطلاح پایه در پی اثبات صدق قطعی یا حتی غیرقطعی و احتمالاتی نظریه‌های علمی نیست. از این‌رو نظریه‌ها همواره در حد حدس و گما...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
University of Qom
2012-12-01
|
| Series: | Pizhūhish/hā-yi Falsafī- Kalāmī |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://pfk.qom.ac.ir/article_72_7066f2a5c7b8be3eb9df1de480937ce5.pdf |
| id |
doaj-51493b065da24049859ca02775360ecd |
|---|---|
| record_format |
Article |
| spelling |
doaj-51493b065da24049859ca02775360ecd2020-11-24T23:33:46ZfasUniversity of QomPizhūhish/hā-yi Falsafī- Kalāmī1735-97912538-25002012-12-011454184210.22091/pfk.2012.7272ناهمخوانی ابطال‌گرایی با واقع‌گراییمرتضی فتحی زاده0استادیار گروه فلسفه دانشگاه خوارزمیابطال‌گرایی پوپر نظریه‌ای درباره روش‌شناسی علمی و معیاری برای جداسازی گزاره‌های علمی از غیر‌علمی است که برخلاف روش استقرایی با تکیه بر بداهت روان‌شناختی گزاره‌های مشاهدتی و به اصطلاح پایه در پی اثبات صدق قطعی یا حتی غیرقطعی و احتمالاتی نظریه‌های علمی نیست. از این‌رو نظریه‌ها همواره در حد حدس و گمان باقی می‌مانند. اما اگرچه آنها حدس‌هایی قطعاً صادق یا احتمالاً صادق نیستند، می‌توانند گمان‌هایی تقریباً صادق باشند. مفهوم "صدق تقریبی" یا "تقرّب بیشتر به صدق" پیوندی تنگاتنگ با مسئله تقویت گزاره‌ها و درجه واقع‌نمایی یا حقیقت‌نمایی و پیشرفت علمی دارد. این اندیشه نیز دست‌کم مستلزم پذیرش آموزه مطابقت صدق و واقع‌گرایی درباره وجود عالم و هویات علمی مستقل از اذهان آدمیان است. اما منتقدان مدعی‌اند ابطال‌گرایی و واقع‌گرایی علمی پوپری با یکدیگر ناسازگارند و عملاً یکی قربانی دیگری می‌شود. برخی واقع‌گرایی را درنهایت بیشتر با اثبات‌گرایی سازگار می‌دانند و گروهی دیگر ابطال‌گرایی را مستلزم نفی ذات‌گرایی و درنتیجه مستلزم ابزارگرایی ناواقع‌گرایانه می‌پندارند. تبیین این مدعاها هدف جستار کنونی است.http://pfk.qom.ac.ir/article_72_7066f2a5c7b8be3eb9df1de480937ce5.pdfواقع‌گراییابطال‌گراییواقع‌نمایینزدیکی به صدقپوپر |
| collection |
DOAJ |
| language |
fas |
| format |
Article |
| sources |
DOAJ |
| author |
مرتضی فتحی زاده |
| spellingShingle |
مرتضی فتحی زاده ناهمخوانی ابطال‌گرایی با واقع‌گرایی Pizhūhish/hā-yi Falsafī- Kalāmī واقع‌گرایی ابطال‌گرایی واقع‌نمایی نزدیکی به صدق پوپر |
| author_facet |
مرتضی فتحی زاده |
| author_sort |
مرتضی فتحی زاده |
| title |
ناهمخوانی ابطال‌گرایی با واقع‌گرایی |
| title_short |
ناهمخوانی ابطال‌گرایی با واقع‌گرایی |
| title_full |
ناهمخوانی ابطال‌گرایی با واقع‌گرایی |
| title_fullStr |
ناهمخوانی ابطال‌گرایی با واقع‌گرایی |
| title_full_unstemmed |
ناهمخوانی ابطال‌گرایی با واقع‌گرایی |
| title_sort |
ناهمخوانی ابطال‌گرایی با واقع‌گرایی |
| publisher |
University of Qom |
| series |
Pizhūhish/hā-yi Falsafī- Kalāmī |
| issn |
1735-9791 2538-2500 |
| publishDate |
2012-12-01 |
| description |
ابطال‌گرایی پوپر نظریه‌ای درباره روش‌شناسی علمی و معیاری برای جداسازی گزاره‌های علمی از غیر‌علمی است که برخلاف روش استقرایی با تکیه بر بداهت روان‌شناختی گزاره‌های مشاهدتی و به اصطلاح پایه در پی اثبات صدق قطعی یا حتی غیرقطعی و احتمالاتی نظریه‌های علمی نیست. از این‌رو نظریه‌ها همواره در حد حدس و گمان باقی می‌مانند. اما اگرچه آنها حدس‌هایی قطعاً صادق یا احتمالاً صادق نیستند، می‌توانند گمان‌هایی تقریباً صادق باشند. مفهوم "صدق تقریبی" یا "تقرّب بیشتر به صدق" پیوندی تنگاتنگ با مسئله تقویت گزاره‌ها و درجه واقع‌نمایی یا حقیقت‌نمایی و پیشرفت علمی دارد. این اندیشه نیز دست‌کم مستلزم پذیرش آموزه مطابقت صدق و واقع‌گرایی درباره وجود عالم و هویات علمی مستقل از اذهان آدمیان است. اما منتقدان مدعی‌اند ابطال‌گرایی و واقع‌گرایی علمی پوپری با یکدیگر ناسازگارند و عملاً یکی قربانی دیگری می‌شود. برخی واقع‌گرایی را درنهایت بیشتر با اثبات‌گرایی سازگار می‌دانند و گروهی دیگر ابطال‌گرایی را مستلزم نفی ذات‌گرایی و درنتیجه مستلزم ابزارگرایی ناواقع‌گرایانه می‌پندارند. تبیین این مدعاها هدف جستار کنونی است. |
| topic |
واقع‌گرایی ابطال‌گرایی واقع‌نمایی نزدیکی به صدق پوپر |
| url |
http://pfk.qom.ac.ir/article_72_7066f2a5c7b8be3eb9df1de480937ce5.pdf |
| work_keys_str_mv |
AT mrtḍyftḥyzạdh nạhmkẖwạnyạbṭạlgrạyybạwạqʿgrạyy |
| _version_ |
1725530861119471616 |