Derbent-Eymir bölgesinde (Yozgat, Türkiye) Artova Ofiyolitik Karmaşığındaki manganez yataklarından mineralojik bulgular

• Main Author: Nursel OKSUZ
• Format: Article
• Language: English
• Published: General Directorate of Mineral Research and Exploration 2018-06-01
• Series: Bulletin of the Mineral Research and Exploration
• Subjects: Artova ofi yoliti; manganez oksit; mineraloji; jeokimya; Yozgat-Türkiye; Artova ophiolite; manganese oxide; mineralogy; geochemistry; Yozgat-Turkey
• Online Access: http://dergipark.gov.tr/bulletinofmre/issue/30899/334245?publisher=mta

Alpin Ofiyolitleri ile ilişkili olarak oluşmuş Artova Ofiyolitik Karmaşığı (AOK) Orta Anadolu’nun KD bölümünde, orta Karadeniz Bölgesi içerisindeki Çorum ve Yozgat illerinin sınırları içerisinde yüzeylemektedir. Çalışmaya konu olan Derbent-Eymir manganez-oksit yatağı, ofi yolitik karmaşık içerisinde yer alır. Derbent cevher yatağındaki mineral topluluğu başlıca piroluzit, manganit ile daha az miktarlardaki ramsdellit, manyetit ve götit minerallerinden oluşur. Kalsit ana gang mineralidir. Eymir cevher yatağının mineral topluluğu, kuvars ve kalsit gibi bazı gang minerallerinin eşlik ettiği piroluzit, braunit, neltnerit, jakobsit, psilomelan ve eser miktardaki limonit ile temsil edilir. Piroluzit, braunit ve psilomelan mineralleri üzerinde elektron mikroprob analizleri yapılmıştır. Eymir cevher yatağına ait piroluzit yüksek Si, Al, Mn ve Ca içerirken; Derbent cevher yatağındaki piroluzit daha düşük Fe, K ve Ba içeriğine sahiptir. Eymir cevher yatağındaki piroluzit, Derbent cevher yatağındakine kıyasla yüksek Si, Al, Mn, Ca (sırasıyla 10.28-7.06; 3.19-1.28; 87.98-81.88; 2.38-1.97) ve düşük Fe, K, Ba (sırasıyla 0.31-0.16; 0.02-0.00; 0.07-0.00) içeriğine sahiptir. Gang minerallerine doğru uzamış küresel piroluzit ve manganit kristallerinin çekirdek-kenar zonlarındaki element varyasyonları oldukça dikkat çekicidir. Eymir ve Derbent cevher yataklarının her ikisi de düşük sıcaklıklı hidrotermal yataktır. Çeşitli manganez minerallerinde kaydedilen jeokimyasal varyasyonlar, kuvvetli bir şekilde cevher yapıcı çözeltilerin pH ve sıcaklık değişimleri ile yayılma merkezinden uzaklığına bağlı olarak değişmektedir.